اسراف را حتما با "س" بنویسیم

متاسفانه اسراف در منابع کشور به حدي است كه مصرف سرانه آب، انرژي، دارو، نان و ساير مواد غذائي و صرف وقت براي انجام يك كار معين در ايران چند برابر استانداردهاي جهاني است.

صریح ترین وموکدترین  موضع گیری ها برای  توسعه صرفه جویی وجلوگیری از اسراف توسط مقام معظم رهبری صورت گرفته شده  است ؛ایشان  عنوان می نمایند:

- ما مردم مصرفی هستیم، ما اسراف می کنیم، اسراف در آب، اسراف در نان، اسراف در وسائل گوناگون و تنقلات، اسراف در بنزین. کشوری که تولید کننده نفت است، وارد کننده فرآورده نفت (بنزین) است! این تعجب آور نیست؟! هرسال میلیاردها دلار بدهیم بنزین وارد کنیم یا چیزهای دیگری وارد کنیم برای اینکه بخشی از جمعیت و ملت ما دلشان می خواهد ریخت و پاش کنند! این درست است؟

- ما مردم مصرفی هستیم؛ ما اسراف می کنیم؛ اسراف در آب، اسراف در نان، اسراف در وسایل گوناگون و تنقلات، اسراف در بنزین

-شاخصی به نام شاخص شدت انرژی وجود دارد؛ یعنی نسبت بین انرژی ای که مصرف می شود، با کالایی که تولید می شود؛ که هرچه انرژی ای که مصرف می شود، کمتر باشد، برای کشور سودمندتر است. در این زمینه گاهی نسبت به بعضی از کشورهای پیشرفته، مصرف شدت انرژی ما هشت برابر بیشتر است! اینها اسراف‌هایی است که در جامعه دارد انجام می گیرد .

-اسراف فقط در زمینه فردی نیست؛ در سطح ملی هم اسراف می شود. همین برق و انرژی که گفتیم اسراف می شود. بخش مهمی از این اسراف در اختیار مردم نیست؛ در اختیار مسئولین کشور است. این شبکه های ارتباطاتی، شبکه های انتقال برق، سیم‌های برق، اینها وقتی فرسوده بشود، برق هدر می رود. برق را تولید کنیم، بعد با این شبکه فرسوده آن را هدر بدهیم، که بخش مهمی هدر می رود. یا شبکه های انتقال آب اگر فرسوده باشد، آب هدر می رود .

همانگونه که ملاحظه می شود، هشدارها وپیام‌های فوق نشان‌دهنده شرایط متناقض در عملکرد و باورهای موجود و لزوم تجدیدنظر در رویکر های مصرف گرایی واسراف گونه در سطح جامعه است. یک تحقیق اماری از شاخص های مصرف  برخی از اقلام در کشور، رکوردهای زیر را نشان می دهد.

سرانه زمان مكالمه روزانه (دقيقه)               ايران 4 برابر ميانگين جهاني

ميانگين سرانه اقلام دارو در هر نسخه           ايران 3 برابر جهان

سرانه مصرف سالانه  گاز (مترمكعب)          ايران 3 برابر ميانگين جهان

سرانه مصرف روزانه  بنزین (ليتر)             ايران 6 برابر ميانگين جهاني

سرانه مصرف روزانه اب (ليتر)                 ايران 2 برابر ميانگين جهاني

سرانه مصرف نمك در سال                         ايران 2 برابر ميانگين جهاني

سرانه مصرف شكر (واحد كيلوگرم)              ايران 6 برابر ميانگين جهاني

سرانه مصرف ساليانه نان (واحد كيلوگرم)     ايران 6 برابر ميانگين جهاني

در بخش شاخص‌های بهره وری انرژی نیز آمار واطلاعات بسیار نگران‌کننده است؛ به نحوی که در حال حاضر شدت مصرف انرژي در کشور 1.67 تن معادل نفت خام به ازاي هر هزار دلار توليد ناخالص داخلي است، در صورتي که متوسط اين مقدار در دنيا 0.24  و در کشورهاي پيشرفته معادل 0.1  است . اين وضعيت نامناسب در سطوح مصرف نهايي همچون بخش هاي ساختمان و مسكن، حمل و نقل و صنعت نيز مشاهده مي شود. قيمت پایین حامل هاي انرژي و عواملي همچون عدم استفاده از تكنولوژي روز در كارخانجات توليدي، ساختمان سازي، كشاورزي و حمل و نقل باعث شده كه مصرف سرانه انرژي نهايي كشور در مقايسه با ساير كشورهاي در حال توسعه بسيار بالا باشد .

در بخش مصرف نهایی انرژی، متوسط مصرف در بخش ساختمان و مسكن ایران نیز به ازای هر مترمربع در سال حدود 500 كیلووات ساعت اما این رقم در دنیا 160 كیلووات ساعت است

در حوزه حمل و نقل و خودروهای تولید ایران نیز متوسط مصرف سوخت 10.7 لیتر به ازا هر 100 كیلومتر مسافت است؛ این رقم در ژاپن 4.5 لیتر و در اروپا 5.5 لیتر به ازای هر100 کیلومتر است و با توسعه موتورهای سه سیلندر این رقم به زیر چهار لیتر به ازا هر 100 كیلومتر می رسد . مقایسه مصرف بنزین در ایران و ترکیه وچین از این نظر مقایسه‌ای جالب است که تعداد جمعیت دو کشور و تعداد خودرو‌های سبک دو کشور، تقریبا یکسان است. اما در ایران به ازای هر نفر، ۱۰ برابر هر ترکیه‌ای و ۳ برابر هر چینی بنزین مصرف می‌شود

مصرف انرژی در صنایع غذایی كه بهترین صنعت كشورمان است 25 درصد و در صنایع آجر كه بدترین صنایع محسوب می شود، 130 درصد با معیارهای جهانی فاصله دارد.

شاخص های فوق همراه با سایر شرایطی نامناسبی که در زندگی روزمره با ان مواجه هستیم، لزوم یک بازنگری جدی در زمینه سازی وفرهنگ سازی و ایجاد باورهایی مبتنی بر استفاده بهینه از منابع و توسعه درست مصرف کردن را ایجاب می کند.

بیایید با خودمان تعارف نکنیم و قیافه آدم‌های حق به جانب را نگیریم. متاسفانه ما مردمی هستیم که عمدتا درست مصرف کردن منابع رو به پایانمان  اولویتمان نیست و به نظر می رسد حتی برای اتمام منابعمان مسابقه گذاشته ایم‌.  کشورمان تحت شدیدترین تحریم‌هاست و برای توسعه کشور نیاز به رعایت الزاماتی داریم یکی از این الزامات درست مصرف کردن و به عبارتی بهره‌وری است که نه تنها می تواند در رشد پایدار اقتصادی موثر واقع شود، بلکه نیاز به سرمایه‌گذاری مجدد را نیز به شدت کاهش داده و امکان توسعه سرمایه گذاری پایدار وهمه جانبه را فراهم می کند. 

اصولا با توجه به محدودیت منابع و عوامل تولید و رشد روزافزون نیازها وهمچنین کاهش وابستگی اقتصادی وتوسعه تجارت و افزایش سطح رفاه اجتماعی، باید  از منابع موجود استفاده بهینه کرد لذا در همه جوامع بهره وری و درست مصرف کردن، به عنوان  یک ضرورت تاریخی و رسالت نسل فعلی قلمداد می شود. رهبر انقلاب در بحث تحریم ها و اسراف می فرمایند:

- ببینید اسراف چه کار می کند؟ اسراف در نان، اسراف در آب، اسراف در برق، اسراف در مصالح ساختمانی، اسراف در انواع و اقسام کالاهای گوناگون، اسراف در اسباب بازی بچه و در وسایل تجملاتی! عزیزان من این اسراف، همان کاری را با کشور می کند که دشمن می خواهد! او از آن طرف به وسیله نفت، به وسیله تحریم اقتصادی و انواع و اقسام ضربه ها، بر ملت ایران ضربه وارد می کند، از این طرف هم خود ما با اسراف و صرفه جویی نکردن، ضربه او را تکمیل می کنیم.

در خاتمه، باید بپذیریم که درست مصرف نکردن و اسراف در استفاده از منابع در شان تاریخ غنی  و مردم خوب کشورمان نیست. از نگاه راهبردی، پدیده اسراف یک پدیده و معضل اجتماعی و فرهنگی است که نه تنها مانع از هرگونه برنامه ریزی اقتصادی می شود، بلکه بنیان های اقتصاد هر کشوری را دچار بحران های جدی می کند.

پس بیایید “اسراف” را با “سین” بنویسیم وباورمان باشد که از حد و اعتدال، تجاوز نکنیم، برای درست مصرف کردن منابع کشورمان رقابت ایجاد کنیم و آن را باور کنیم، تا نهادینه شدن صرفه جویی بر آن پافشاری کنیم و از همین لحظه  با صرفه جویی در مصرف اب و برق و سایر منابع شروع کنیم. لحظه دیگر دیر است.