در شرایطی که در آستانه اجرای قانون جدید چک قرار داریم بانک مرکزی به دلیل مشکلات اقتصادی کرونا از برداشته شدن محدودیت‌های ناشی از چک برگشتی برای بنگاه‌های اقتصادی تا یکسال آینده خبر داد.
طبق اعلام مسئولان بانک مرکزی قانون جدید چک از روز شنبه اجرایی می شود. معاون اداره نظام‌های پرداخت بانک مرکزی روز 10 آذر اعلام کرد از 22 آذر ماه صدور چک در وجه حامل ممنوع است. نادعلی زاده اعلام کرد:« از این تاریخ و با اجرای قانون جدید، صادرکننده چک ملزم به ثبت اطلاعات چک در سامانه صیاد و دریافت کننده چک هم به موظف اخذ استعلام و تطبیق اطلاعات چک با اطلاعات درج شده در این سامانه است.
در ماده 21 مکرر این قانون به عملیات صدور چک اشاره شده و صادرکننده چک را ملزم به تکمیل عملیات صدور چک با ثبت در سامانه صیاد می‌کند. زمانی که صادر کننده چک برگی را برای فردی صادر می‌کند ملزم هست همان اطلاعاتی را که روی برگه چک صادره نوشته است را در سامانه صیاد ثبت کند. برای دسترسی به سامانه صیاد دارنده دسته چک باید به بانک مربوطه مراجعه کند و بانک راه‌های دسترسی به سامانه صیاد را از طریق سامانه‌های نوین مانند بانکداری الکترونیک یا اپلیکیشن‌های پرداخت در اختیار مشتریان خود قرار می‌دهد. البته در حال حاضر بعضی اپلیکیشن‌ها گزینه ای با عنوان ثبت چک صیادی و مدیریت چک دارند. به گفته تادعلی زاده:« زمانی که این اپلیکیشن‌ها رونمایی رسمی شوند، دارندگان چک در جریان فرایند ثبت آن قرار می‌گیرند.»
مهم تغییراتی که در قانون چک جدید صورت گرفته و از شنبه طبق گفته مسئولان بانک مرکزی اجرایی می شود، چیست؟ 10 نکته و تغییری که در قانون جدید چک صورت گرفته به این صورت است:
*تنها تبادل برگ کاغذی چک بین دو نفر به معنای پایان عملیات نیست و تا زمانی که اطلاعات برگ چک روی سامانه صیاد بانک مرکزی درج و ثبت نشود و بانک مرکزی گیرنده چک را تأیید نکند، برگ چک پاس نمی‌شود و حتی برگشت هم نمی‌خورد.
*در زمان صدور چک علاوه بر اینکه در برگ چک اطلاعات گیرنده و اینکه چک بابت چه کار یا کالایی صادر شده است، باید نوشته شود، باید همین اطلاعات روی برگ چک از طریق اپلیکیشن تلفن همراه یا اینترنت بانک همان بانکی که در آن حساب جاری دارند و دسته چک را از آن گرفته‌اند، وارد شود تا مجوز صدور از طریق بانک مرکزی صادر شود.
*سررسید چک‌ها نباید بیش از 3سال باشد.
*در قانون جدید برای هر فرد یک سقف اعتباری درنظر گرفته می شود تا جمع چک‌هایی که صادر می‌شود از سقف اعتباری فرد صادرکننده چک بیشتر نشود.
*سقف اعتباری براساس مولفه‌هایی چون وضعیت معیشتی فرد صادرکننده چک، حقوق و مزایای دریافتی و اموال و دارایی‌های او تعیین خواهد شد. مثلا اگر سقف اعتباری فردی 2 میلیارد تومان باشد و چکی به این مبلغ صادر کند دیگر اجازه صدور برگ چک جدید را تا زمان پاس شدن برگ نخست نخواهد داشت.
*اگر یک شخص دارای چک برگشتی باشد، در سامانه بانک عامل دیگر اجازه صدور برگ چک جدید به او داده نخواهد شد..
*اگر چک در سامانه بانک ثبت نشده باشد، آن چک پاس نمی‌شود. به همین دلیل گیرنده چک باید وارد سامانه بانک موردنظر شود تا این سامانه تأیید کند که برگ چک رد و بدل شده، است.
*پیش از این برای انتقال چک به فرد دیگری، با یک یا 2امضا، چک به فرد دیگری منتقل می‌شد، اما در قانون جدید چنین امکانی وجود ندارد.
*اگر بخواهید چک را به دیگری منتقل کنید، باید دوباره وارد سامانه بانک عامل شوید و اطلاعات فرد گیرنده نهایی را در سامانه ثبت کنید و در سامانه صیاد بانک مرکزی هم تایید شود تا چک پاس شود و برگشت نخورد.
*برگ چکی که دارای مغایرت باشد در نظام بانکی هیچ اعتباری نخواهد داشت و چک تلقی نمی‌شود.
مهلت کرونایی
البته در شرایطی که در آستانه اجرای قانون جدید چک قرار داریم بانک مرکزی به دلیل مشکلات اقتصادی کرونا از برداشته شدن محدودیت‌های ناشی از چک برگشتی برای بنگاه‌های اقتصادی تا یکسال آینده خبر داد. این مهلت با هدف جلوگیری از آسیب دیدن بنگاه‌های اقتصادی به ویژه در شرایط کرونا درنظر گرفته شده و قرار است با هماهنگی وزارت صنعت، معدن و تجارت و استانداری‌های سراسر کشور به اجرا درآید. با این تصمیم بانک مرکزی مصوبه دولت درباره اعمال محدودیت برای مدیران و کارآفرینان بنگاه‌های تولیدی برای یکسال آینده فریز خواهد شد. البته در قانون جدید چک محدودیت‌هایی از جمله محروم کردن افراد دارای چک برگشتی از دریافت خدمات مهم بانکی پیش‌بینی شده است.