هر چند که از ابتدای سال جاری نگرانی‌هایی درزمینهٔ کسری گاز و به‌تبع آن کسری برق وجود داشته است، اخیراً از سوی سازمان انرژی‌های تجدید پذیر عقد قراردادهای خرید تضمینی برق جدید به‌صورت شفاهی متوقف شده است.
هر چند که از ابتدای سال جاری نگرانی‌هایی درزمینهٔ کسری گاز و به‌تبع آن کسری برق وجود داشته است، اخیراً از سوی سازمان انرژی‌های تجدید پذیر عقد قراردادهای خرید تضمینی برق جدید به‌صورت شفاهی متوقف‌شده است.
از روز چهارشنبه ۳۱ شهریورماه، به‌صورت ناگهانی و بدون اطلاع قبلی، عقد قراردادهای خرید تضمینی برق نیروگاه‌های خورشیدی انشعابی (نیروگاه‌های خورشیدی کوچک‌مقیاس کمتر از ۲۰۰ کیلووات) توسط شرکت‌های توزیع برق سراسر کشور متوقف شد و متقاضیانی که برای عقد قرارداد خرید تضمینی برق به شرکت‌های توزیع مراجعه کرده‌اند با این جمله روبرو شده‌اند که "از طرف سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی (ساتبا) به شرکت‌های توزیع اعلام‌شده که موقتاً از عقد قرارداد خرید تضمینی خودداری کنند تا بررسی‌هایی انجام شود".
این در حالی است که لغو قراردادهای خرید تضمینی برق هر چند که به‌صورت شفاهی اعلام‌شده ولی شرکت‌های فناور و پیمانکاران فعال در عرصه انرژی‌های تجدید پذیر را با چالش مواجه کرده است. شرکت‌هایی که در تمامی آن‌ها جوانان تحصیل‌کرده حضور دارند که اکنون دچار سردرگمی شده و به‌شدت نگران وضعیت اشتغال خود هستند.
به گفته متخصصان این حوزه، بهتر است ابتدا وزیر نیرو برنامه‌های جدید در عرصه انرژی‌های تجدید پذیر را اجرایی کند و در صورت موفق بودن آن‌ها، بدون آنکه قراردادهای خرید تضمینی برق را لغو کند، سرمایه‌گذاران به سمت بهترین برنامه‌ها هدایت خواهند شد.
این‌ها معتقدند زمستان در راه است و به‌زودی به دلیل کسری گاز، شاهد کسری برق در زمستان نیز خواهیم بود و وزارت نیرو از این کسری برق فرصت سازی برای توسعه انرژی‌های تجدید پذیر کند.
از بحران کسری برق فرصتی برای توسعه تجدیدپذیرها ساخته شود
حمید رضا صالحی رئیس کمیسیون انرژی اتاق ایران در بابیان اینکه ما با کمبود شدید برق مواجه هستیم و بیش از ۱۰ هزار مگاوات کسری برق در سال جاری داشتیم، گفت: زمستان نیز در راه است و به‌زودی به دلیل کسری گاز، شاهد کسری برق در زمستان نیز خواهیم بود. با توجه به این شرایط توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر در سایزهای خانگی و تعداد بالا، سایز صنعتی روی سقف کارخانه‌ها و سایز نیروگاهی یکی از راه‌های ضروری برای توسعه تولید برق در کشور خواهد بود و کشور ناگزیر می‌باید به این سمت حرکت کند.
وی با اشاره به رویکرد مثبت وزیر نیرو در این زمینه با تاکید بر اینکه ما معتقدیم که وزیر نیرو می‌تواند از این بحران یک فرصت بسازد و ما در بخش خصوصی در کنار ایشان خواهیم بود، اضافه کرد: این طور که ما شنیده‌ایم، توقف عقد قراردادهای خرید تضمینی به‌صورت شفاهی و موقت انجام شده است و روزهای آینده حتماً مرتفع می‌شود.
صالحی خاطرنشان کرد: درصورتی‌که این شرایط ادامه یابد، ما در اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران و همچنین به‌صورت مستقیم از دکتر محرابیان پیگیر موضوع خواهیم بود.
شوک ۲۰۰ شرکت سامانه‌های خورشیدی
سید محمد جواد موسوی، عضو هیات مدیره انجمن سازندگان و تأمین کنندگان کالا و خدمات انرژی‌های تجدیدپذیر (ساتکا) هم با تاکید بر اینکه حدود یک ماه قبل که دکتر محرابیان وزیر نیرو اعلام کرد که ۱۰ هزار مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر را در برنامه دارند، موج امیدی بین فعالین انرژی‌های تجدیدپذیر ایجاد شد، اظهار کرد: انجمن سازندگان و تأمین کنندگان کالا و خدمات انرژی‌های تجدیدپذیر (ساتکا) و دیگر انجمن‌ها در حال بررسی پیشنهاداتی به وزیر نیرو بودند که این برنامه عملیاتی شود.
وی خاطر نشان کرد: در حالی است که از چهارشنبه ۳۱ شهریورماه که شرکت‌های توزیع برق از عقد قراردادهای خرید تضمینی خودداری کردند، به یک باره فعالین تجدیدپذیر در شوک فرو رفتند. با توجه به اینکه این موضوع به‌صورت شفاهی از طرف ساتبا به شرکت‌های توزیع برق اعلام‌شده است، ما احتمال می‌دهیم که این توقف به‌صورت اشتباهی روی داده و قرار نبوده قراردادها متوقف شوند و در روزهای آینده برطرف خواهد شد.
موسوی به شکل گیری ۲۰۰ شرکت فعال در حوزه سامانه‌های خورشیدی اشاره کرد و گفت: به‌دلیل سیاست خرید تضمینی برق به‌صورت بلندمدت از سامانه‌های خورشیدی، بیش از ۲۰۰ شرکت مهندسی، پیمانکار و تولیدکننده تجهیزات سامانه‌های خورشیدی در استان‌های کشور شکل گرفته‌اند. در تمامی این شرکت‌ها جوانان تحصیل‌کرده حضور دارند که اکنون دچار سردرگمی شده و به‌شدت نگران وضعیت اشتغال خود هستند.
عضو هیات مدیره انجمن سازندگان و تأمین کنندگان کالا و خدمات انرژی‌های تجدیدپذیر، یادآور شد: از دولت مردم و وزیر نیرو که هدف ۱۰ هزار مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر را اعلام کرده‌اند انتظار می‌رود که حامی شرکت‌ها کوچک و متوسط در این حوزه باشند تا این شرکت‌ها بتوانند نیروگاه‌های تجدیدپذیر را در سراسر کشور احداث و بخشی از کمبود برق را نیز جبران کنند.
وی خرید تضمینی برق خورشیدی برای قشر محروم و روستایی کشور بسیار مؤثر دانست و تاکید کرد: با لغو قراردادهای خرید تضمینی برق، قراردادهای مددجویان کمیته امداد و بسیج مستضعفین نیز متوقف خواهند شد.
مسیرهای بهتر برای توسعه تجدیدپذیر آزمایش و اجرایی شود
محمود کریمی، عضو هیات مدیره انجمن ساتکا خاطرنشان کرد: خرید تضمینی برق تجدیدپذیر تاکنون موفق بوده و اجرایی شده، هر چند که کاستی‌هایی نیز داشته است ازجمله مسئله بودجه خرید تضمینی که آن‌هم با توجه به قانون بودجه سال ۱۴۰۰ و اضافه شدن سوخت صرفه‌جویی شده به منابع خرید تضمینی، در حال اصلاح است.
وی بابیان اینکه ما همگی اطمینان داریم که وزیر نیرو دید بسیار مثبتی نسبت به توسعه تجدیدپذیر دارد، ادامه داد: درخواست ما از وزیر نیرو این است که اگر برنامه‌ها و مسیرهای دیگری به‌غیراز خرید تضمینی برق برای توسعه تجدیدپذیر در کشور در دستور کار دارد، ابتدا این برنامه‌های جدید تدوین و به‌صورت موازی با خرید تضمینی و به‌صورت پایلوت اجرا، تست و آزمایش شوند و درصورتی‌که برنامه‌های موفقی باشند، خودبه‌خود و بدون اینکه خرید تضمینی متوقف شود، سرمایه‌گذاران را به سمت خود جلب خواهند کرد.
کریمی اضافه کرد: اینکه خرید تضمینی به‌خصوص از نیروگاه‌های خورشیدی کوچک‌مقیاس انشعابی به‌صورت ناگهانی متوقف شود، حتی اگر برای مدت‌زمان کوتاهی باشد، تصمیم درستی نبوده و شرکت‌های پیمانکار را در سراسر کشور دچار چالش‌های شدید کرده است.
به گفته وی، اگر نگرانی برای کسری بودجه خرید تضمینی برق وجود دارد، باید اذعان کرد که نیروگاه‌های خورشیدی انشعابی کوچک‌مقیاس (کمتر از ۲۰۰ کیلووات) سالانه به میزان ۱۵ مگاوات در کشور احداث می‌شوند و بودجه لازم برای خرید تضمینی برق از آن‌ها بسیار ناچیز است و بنابراین توقف و تعلیق آن ضرورتی نداشته است.