نایب رییس کمیسیون انرژی اتاق ایران با بیان اینکه برخی مانع تغییر رویکرد‌های اشتباه وزارت نیرو می‌شوند، گفت: با عرضه برق صنایع در بورس انرژی ظرف مدت ۲ الی ۳ سال مشکل خاموشی‌ها برطرف می‌شود.
به گزارش روابط عمومی سندیکای صنعت برق ایران به نقل از بازار، حدود یک سالی از شروع دولت سیزدهم سپری می‌شود. دولتی که وعده داده ظرف مدت ۴ سال ۴۰ هزار مگاوات به ظرفیت تولید برق کشور اضافه می‌کند. اما فعالین بخش خصوصی مدعی اند که اشتباهات دولت‌های گذشته در صنعت برق در این دولت هم ادامه پیدا کرده است. حمیدرضا صالحی نایب رییس کمیسیون انرژی اتاق ایران می‌گوید: در ابتدای دولت تغییراتی را در رویکرد وزارت نیرو دیدیم. اما مشکل اینجاست که برخی مخالف این تغییرات بوده و همچنان در برابر آن مقاومت می‌کنند. به همین دلیل همچنان شاهد دستکاری قیمت‌ها در بازار برق هستیم. همچنان هیات تنظیم مقررات بدون نظر اهالی سرمایه و صاحبان نیروگاه‌ها خود قیمت‌ها را تعیین می‌کنند و هنوز که هنوز است در بورس انرژی برق به صورت واقعی عرضه نمی‌شود.
او که معتقد است باید تامین و توزیع برق مصرفی صنایع در بورس انرژی صورت گیرد می‌گوید: دولت نگران است که با عرضه برق در بورس درآمد آن‌ها کاهش یافته و به نوعی قدرتشان کمتر شود، اما اصلا اینطور نیست. بر همین اساس بدون هیچ نگرانی باید اجازه داد که صنایع برق خود را از بورس انرژی تامین کنند.
این فعال بخش خصوصی همچنین اعمال محدودیت در تامین برق صنایع را مورد انتقاد قرار داد و گفت: در بسیاری از کشور‌ها برق صنایع به دلیل ارزش افزوده‌ای که ایجاد می‌کنند، حتی از برق خانگی هم ارزان است، اما ما برق صنایع را قطع کرده و بعد می‌گوییم از طریق مدیریت مصرف جلوی خاموشی‌ها را گرفتیم. این در حالی است که این کار همان اعمال خاموشی است.
متن گفتگو با «حمیدرضا صالحی» نایب رییس کمیسیون انرژی اتاق ایران:
حدود یک سال از شروع دولت سیزدهم سپری می‌شود. به نظر شما چقدر رویکرد این دولت در مواجه با بحران خاموشی‌ها در صنعت برق متفاوت بوده است؟
علت اصلی کمبود برق و ناترازی بین تولید و مصرف عدم سرمایه طی سال‌های گذشته بوده است. امیدوار بودیم که رویکرد وزارت نیرو به عنوان دستگاه سیاست گذار تغییر کند. این تغییر رویکرد را در برنامه‌های وزیر نیرو به خوبی معلوم بود. ما انتظار داشتیم که این تغییر نهادینه شود. اما چیزی که ما امروز با آن مواجه هستیم، مقاومت‌ها و مخالفت‌های برخی با این تغییرات است. با توجه به همه تجربه‌هایی که در گذشته داشتیم همچنان شاهد دستکاری قیمت در بازار برق هستیم. همچنان هیات تنظیم مقررات بدون نظر اهالی سرمایه و صاحبان نیروگاه‌ها همچنان خود قیمت‌ها را تعیین می‌کنند. هنوز در بورس انرژی برق به صورت واقعی عرضه نمی‌شود. هنوز خبری از قرارداد‌های دو جانبه بین صنعت و بخش خصوصی و صاحبان نیروگاه در بورس انرژی نیست. این‌ها عواملی است که باعث شده که امنیت اقتصادی برای سرمایه گذار از بین برود. طبیعی است که وقتی امنیت نباشد، سرمایه گذار هم از این حوزه خارج می‌شود. این همان دلیلی است که موجب افت سرمایه گذاری در این صنعت طی ۱۵ سال گذشته شده است. به طوری که سرمایه گذاری در صنعت برق از حدود ۷ میلیارد دلار در سال به ۵۰۰ میلیون الی یک میلیارد دلار رسیده و کلید خاموشی‌ها در کشور روشن شده است.
چطور می‌توان به سمت اقتصاد آزاد در صنعت برق رفت. آیا قیمت برق باید برای همه مشترکین آزاد شود؟
براساس آمار موجود حدود ۳۵ الی ۴۰ درصد برق کشور در صنایع مصرف می‌شود. از طرفی ۴۰ درصد نیروگاه‌ها دولتی و ۶۰ درصد دیگر خصوصی هستند. در چنین شرایطی باید فضای بازی در بورس انرژی به سمت رقابتی شدن عرضه و تقاضا حرکت کند. اگر اقتصاد برق در صنعت را آزاد کنیم، منابع زیادی وارد نیروگاه‌سازی شده و واحد‌های نیمه‌تمام به اتمام رسیده و مقدار بهره‌وری هم افزایش خواهد یافت. در این حالت در مدت ۲ الی ۳ سال خاموشی‌ها در کشور پایان می‌یابد. اما اگر این رویکرد اشتباه دولت در قیمت‌گذاری دستوری ادامه پیدا کند، خاموشی‌ها در سال‌های بعد هم ادامه پیدا می‌کند.
اما امسال دولت توانست با مدیریت مصرف تا حد زیادی مانع بروز خاموشی در بخش خانگی شود. با این وجود شما معتقد هستید که خطر خاموشی‌ها همچنان اقتصاد ایران تهدید می‌کند؟
دولت برای فرار از خاموشی‌ها محدودیت‌هایی را در تقاضا اعمال کرده و اسم آن را هم گذاشته مدیریت مصرف؛ در حالیکه این روش، همان اعمال خاموشی است. باید بحران خاموشی‌ها ظرف ۲ الی ۳ سال آینده رفع شود، در غیر این صورت با مشکل حادی در اقتصاد کشور مواجه خواهیم شد. چرا که صنعت به عنوان بخش مولد اقتصاد که در حال ایجاد ارزش افزوده و درآمد صادراتی است، نباید خاموش شود. نگاه به تامین برق صنعت در بیشتر کشور‌ها کاملا متفاوت با نگاهی است که ما داریم. جالب است که بدانید قیمت برق صنایع در بسیاری از کشور‌های دنیا حتی ارزان‌تر از برق خانگی است. چرا که صنعت ارزش افزوده ایجاد می‌کند و به نوعی موتور و پیشران کشور‌ها محسوب می‌شوند. ما در ایران هر سال برق صنایع را قطع کرده و GDP خود را کاهش می‌دهیم. این تصمیم اشتباه آثار مخربی همچون از دست دادن قدرت رقابت پذیری و بازار‌های صادراتی را در پی دارد.
دلیل مقاومت دولت‌ها در برابر عرضه برق در بورس انرژی چیست؟ چرا با وجود تاکیداتی که کارشناسان و فعالین حوزه صنعت برق روی مساله دارند، همچنان دولت سعی به عرضه برق در یک اقتصاد کاملا دستوری دارد؟
دولت‌ها می‌خواهند که منابع حاصل از فروش برق وارد جیب آن‌ها شده و بعد منابع از جیب آن‌ها توزیع شود. آن‌ها نگران حذف این پروسه و به نوعی از دست دادن قدرت خود هستند. این در حالی است که اگر عرضه برق در بورس انرژی اتفاق افتد، از محل هزینه‌های ترانزیت عدد قابل توجهی به توانیر و بدنه وزارت نیرو خواهد رسید. نگرانی مسئولین وزارت نیرو درباره کاهش و حذف درآمد‌های خود کاملا بیهوده است.
چه میزان از برق تولید شده در کشور در بورس انرژی قابلیت عرضه دارد؟
وزارت نیرو باید اجازه دهد در فاز اول یک سوم از ۳۵۰ میلیارد کیلو وات ساعت برق تولید و توزیع شده در کشوردر بورس انرژی توزیع شود. این باعث می‌شود که بخشی از منابع بزرگ وارد این صنعت شده و برق، قدرت چرخاندن اقتصاد خود را داشته باشد. اقتصاد برق اگر به درستی مدیریت شود، اقتصاد بسیار جذابی است و بازگشت سرمایه در آن در مدت کوتاهی اتفاق می‌افتد. برق نه تنها می‌تواند به راحتی خودش روی پایش بایستد و صنایع دیگر را هم با خود همراه کند. احداث هر نیروگاه در کمترین حالت ۲ الی ۳ سال زمان می‌برد. اگر به صاحبان نیروگاه این اجازه داده شود که برق خود را در بورس عرضه کرده و صنایع بزرگ را مکلف به خرید برق از بورس انرژی کنند، کمک می‌کند که با جذب سرمایه خاموشی‌ها در مدت ۲ الی ۳ سال از بین برود.