حمایت از تجهیزات و خدمات فناورانه در دستور کار وزارت نیرو

عباس علی آبادی، وزیر نیرو در گفتگوی اختصاصی با روابط عمومی سندیکای صنعت برق ایران با تاکید بر وجود یک زنجیره کامل تامین در بخش‌های مهندسی، طراحی و ساخت، پیمانکاری و بهره‌برداری صنعت برق، این صنعت را جزو صنایع پیشرو در کشور دانست و عنوان کرد: ضروری است که ظرفیت‌های ساخت و پیمانکاری بخش خصوصی در حوزه‌های مختلف به ویژه ایجاد و توسعه فناور‌های نو و روز دنیا نظیر توربین‌های کلاس F، مولدهای تجدیدپذیر و… بهبود یابد. 

وزیر نیرو همچنین در این گفتگو از تشکیل شورای مشورتی صنعت برق با مشارکت نمایندگان اتاق بازرگانی، روسای سندیکاها، فعالان و پیشکسوتان بخش خصوصی خبر داده و عنوان کرده که تلاش می‌شود در این شورا ضمن بررسی مشکلات صنعت، راهکارهای عملیاتی برای رفع آن‌ها ارائه شود. 

عباس علی آبادی در این گفتگو مهمترین سیاست‌ها، برنامه‌ها و اقدامات توسعه‌ای وزارت نیرو را شرح داده که حاصل آن را در ادامه می‌خوانید: 

با توجه به نیاز سرمایه‌گذاری سالانه ۴ میلیارد دلاری که در برنامه‌های وزارت نیرو در دولت به آن اشاره شده است، وزارت نیرو چه تمهیداتی برای منابع این میزان سرمایه‌گذاری در نظر دارد؟ با توجه به اینکه سهم ۳ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری توسط بخش خصوصی در این برنامه پیش بینی شده است، چه راهکاری برای بازگشت این میزان سرمایه‌گذاری به کار گرفته خواهد شد؟ 

وزارت نیرو به منظور ترغیب سرمایه‌گذاری در تولید، عرضه متناسب برق و تسهیل و جذب سرمایه‌گذاران بخش خصوصی، در قالب تفاهم‌نامه با صندوق توسعه ملی، نسبت به تامین تسهیلات توسط این صندوق به منظور سرمایه‌گذاری برای نیروگاه‌های حرارتی و تجدیدپذیر به ترتیب به میزان ۷.۵ میلیارد دلار و ۵ میلیارد دلار اقدام کرده است. 

همچنین به منظور بازگشت به موقع تسهیلات به صندوق توسعه ملی و با ابلاغ دستورالعمل توسعه مبادلات در بورس انرژی توسط وزارت نیرو اقداماتی مانند راه‌اندازی تابلو برق سبز جهت عرضه برق نیروگاه‌های تجدیدپذیر جدیدالاحداث، راه‌اندازی تابلو برق آزاد جهت عرضه برق نیروگاه‌های حرارتی جدیدالاحداث، راه‌اندازی تابلو گواهی صرفه‌جویی جهت عرضه گواهی برق طرح‌های صرفه جویی صورت پذیرفته و راه اندازی تابلو برق سفید جهت عرضه برق طرح‌های بهره وری برق نیز در دستور کار وزارت نیرو قرار دارد. 

از طرفی نیز کارگروه‌هایی برای اجرای قانون مانع زدایی از توسعه صنعت برق ایجاد شده تا آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های مورد نیاز را تهیه و در اسرع وقت ابلاغ شود که اجرای این قانون می‌تواند درصد مهمی از مشکلات مالی صنعت را حل کند. 

یکی از وعده‌های مطرح شده در برنامه‌های وزارت نیروی دولت چهاردهم، تغییر نقش وزارت نیرو به رگولاتوری است. آیا وزارت نیرو در دولت چهاردهم «نهاد تنظیم‌گری مستقل» را که لایحه آن در دولت قبل پس گرفته شده بود، ایجاد خواهد کرد؟ 

وزارت نیرو در سال ۱۳۹۷ ضمن تأکید به لزوم تشکیل نهاد تنظیم‌گری مستقل، مراتب موافقت خود را با تشکیل دو نهاد تنظیم‌گر مستقل آب و برق اعلام کرد و شورای رقابت پیش نویس «اساسنامه نهاد تنظیم‌گر بخش برق» را تدوین و برای طی مراحل قانونی تقدیم دولت کرد. 

در سال ۱۳۹۸، پیشنهاد ارائه شده از سوی شورای رقابت در کمیته تخصصی کمیسیون اقتصاد مورد بررسی کارشناسی قرار گرفت و پیش‌نویس لایحه نهاد تنظیم‌گر بخش برق در سال ۱۳۹۹ از سوی دولت به مجلس ارسال شد. 

با این وجود با توجه به تغییرات ماهوی ایجاد شده توسط کمیسیون تخصصی در پیش‌نویس ارسالی دولت به مجلس، دولت در سال ۱۴۰۰ درخواست استرداد لایحه نهاد تنظیم‌گر بخش برق را به مجلس شورای اسلامی ارائه کرد و با اصلاحات انجام شده، مجددا پیش‌نویس لایحه نهاد تنظیم‌گر بخش برق در سال ۱۴۰۱ از طرف وزارت نیرو به هیات محترم وزیران ارسال شد. همچنین در سال جاری و با درخواست شورای ملی رقابت، بررسی اساسنامه نهاد تنظیم‌گر بخش برق در دستور کار مجدد وزارت نیرو قرار گرفته است. 

برنامه وزارت نیروی دولت چهاردهم برای توسعه زنجیره تامین صنعت برق در بخش تولید تجهیزات صنعت برق و تقویت بخش پیمانکاری و مشاوره‌ای چیست؟ 

در حال حاضر، صنعت برق ایران از نظر وجود زنجیره کامل تامین در کشور اعم از بخش مهندسی، طراحی و ساخت، پیمانکاری و بهره‌برداری، جزو صنایع پیشرو در کشور است که حتی به سایر کشورها نیز صادرات خدمات دارد. با این حال، در خصوص ایجاد و توسعه فناوری‌های نو و روز دنیا نظیر توربین‌های کلاس F، مولدهای تجدیدپذیر و… باید ظرفیت‌های موجود بهبود یابد. 

در این خصوص برنامه‌های بومی‌سازی فناوری در وزارت نیرو در حال پیگیری است که از آن جمله می‌توان به حمایت وزارت نیرو از بومی‌سازی توربین کلاسF تحت عنوان توربین ملی اشاره کرد که مطابق اعلام شرکت مپنا، اولین نمونه این توربین در سال جاری آماده تحویل خواهد بود. بعلاوه، کلیه فعالیت‌های تعمیراتی از طریق مناقصه و دعوت از پیمانکاران داخلی صورت می‌پذیرد و بیش از ۹۰ درصد تامین قطعات از محل تولیدات ساخت داخل و با استفاده از ظرفیت‌های علمی، دانشگاهی و پژوهشی داخلی انجام می‌شود. 

همچنین با توجه به اینکه توسعه نیروگاه‌های تجدیدپذیر یکی از برنامه‌های اصلی وزارت نیرو در دولت چهاردهم است، تکمیل زنجیره ارزش و چرخه تولید تجهیزات نیروگاه‌های خورشیدی و بادی نیز در دستورکار قرار دارد و با مشارکت بخش خصوصی ظرفیت آن را در کشور توسعه خواهیم داد. 

حمایت از تولید تجهیزات با تکنولوژی بالا مثلا در حوزه اتوماسیون و هوشمندسازی شبکه برق، نرم‌افزار و سخت افزارهای امنیت سایبری بومی، تجهیزات DCS و رله و حفاظت، ترانسفورماتورهای فوق کم تلفات و هادی‌های پرظرفیت و… نیز از دیگر برنامه‌های وزارت نیرو است که با جدیت دنبال خواهد شد. 

برنامه وزارت نیرو در راستای تسویه مطالبات بخش خصوصی مربوط به سنوات گذشته چیست؟ 

از ابتدای سال جاری با ابلاغ طرح اصلاح جریان مالی در صنعت برق و به دنبال آن فراهم شدن زمینه حضور موثر شرکت‌های توزیع در بورس و ایجاد تابلوهای مختلف بورس و امکان تامین مالی شرکت‌های نیروگاهی از بورس انرژی در کنار اصلاح تعرفه‌های صنعت برق، زمینه جلوگیری از ایجاد بدهی جدید برای وزارت نیرو ایجاد شده است. 

همچنین، در اصلاحیه قانون بودجه ۱۴۰۳، پرداخت ۵۰ همت از مطالبات بخش خصوصی از وزارت نیرو در قالب اسناد خزانه پیش‌بینی شده است و با استفاده از ظرفیت‌های قانون مانع‌زدایی از توسعه صنعت برق برای‌ عدم ایجاد بدهی جدید به بخش خصوصی نیز در دستورکار قراردارد. 

آیا وزارت نیروی دولت چهاردهم برنامه‌ای برای برقراری خط ارزی مستقل با بانک مرکزی برای واردات مواد اولیه و کالاهای مورد نیاز صنعت برق (کالاهایی که مشابه داخلی ندارند)، دارد یا خیر؟ اگر بله لطفاً برنامه را تشریح بفرمایید؟ 

واردات مواد اولیه، کالاها و تجهیزات مورد نیاز صنعت برق در قالب قراردادهای فاینانس خارجی و قراردادهای اجرایی کنسرسیوم‌ها یا صادرکنندگان خارجی انجام می‌گیرد. بر همین اساس، برخی از پروژه‌ها از خط اعتباری قبلی سایناشور بهره‌مند و برخی در فهرست خط اعتباری جدید هستند. به علاوه، برای واردات مواد اولیه، کالاها و تجهیزات مورد نیاز صنعت برق در بخش خصوصی، امکان استفاده از تسهیلات ارزی در چارچوب نظام نامه ارزی صندوق توسعه ملی وجود دارد که بانک مرکزی با هماهنگی صندوق، ارز موردنیاز را تأمین می‌کند. 

یکی از انتظارات بخش خصوصی صنعت برق از وزارت نیرو تعامل دولت با بخش خصوصی در جهت بهبود فضای کسب و کار بخش خصوصی و رفع موانع صنعت برق است. آیا دولت چهاردهم برنامه‌ای برای افزایش مشارکت تشکل‌های بخش خصوصی در جهت انجام اصلاحات مورد انتظار بخش خصوصی دارد؟ 

بدون شک قسمت عمده‌ای از صنعت برق بر دوش بخش خصوصی فعال در این حوزه است و برای تعامل موثر و هرچه بیشتر با بخش خصوصی شورای مشورتی صنعت برق تشکیل شده که نمایندگان اتاق بازرگانی، روسای سندیکاها، فعالان و پیشکسوتان بخش خصوصی در آن حضور داشته و به صورت هفتگی با حضور مدیران ارشد صنعت برق تشکیل جلسه داده و مشکلات صنعت برق را بررسی و ارائه راه حل می‌دهند. 

همچنین در کارگروه‌های تنظیم آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌ها و حتی استانداردها، حضور بخش خصوصی را نهادینه می‌کنیم و قبل از ابلاغ نهایی، نظرات آن‌ها را استعلام می‌کنیم و مصوبات وضع شده مرتبط با کسب و کار مربوط به وزارت نیرو، به صورت منظم در سامانه ملی قوانین و مقررات بارگذاری می‌شود. 

استفاده موثر از ظرفیت تامین منابع مالی با روش‌های مختلف توسط بخش خصوصی و افزایش سهم آن‌ها در صنعت برق از جمله نیروگاه‌های حرارتی و تجدیدپذیر نیز از دیگر برنامه‌هایی است که به صورت جدی پیگیری خواهد شد.