ترمز فعالیتهای اقتصادی در خرداد ماه نیز با موانع تکراری همچون مشکلات مربوط به تامین مواد اولیه، تأمین ارز و نقدینگی بنگاهها و قطعی برق و گاز کشیده شد.
موانع تکراری سد راه روند افزایشی شدند که شاخص مدیران خرید(شامخ) در اردیبهشت ماه در پیش گرفته بود. شامخ در خردادماه برای کل اقتصاد ایران 53.28 محاسبه شده که نسبت به اردیبهشتماه 4.02 واحد کاهش نشان میدهد. اما آنچه در افت شامخ در خردادماه بیش از سایر مولفهها تاثیرگذار بوده، دو مولفه میزان سفارشات جدید مشتریان و موحودی مواد اولیه و لوازم خریداری شده است که هر دو کمتر از 50 به ثبت رسیدهاند.
در این ماه نیز فعالان اقتصادی همچنان درگیر مشکلات و موانع تکراری همچون فصلهای گذشته برای فعالیت اقتصادی بودند. فقدان تأمین ارز موردنیاز برای واردات مواد اولیه، عدم تعادل در بازار ارز و نوسانات شدید قیمتی، پایین بودن ارزش ریال در برابر سایر ارزها، دشواری تامین نقدینگی از بانکها، تورم و افزایش قیمتها، قطعی برق و گاز و تعطیلی خطوط تولید، قیمتگذاری دستوری و بدون کارشناسی دولت، کمبود نیروی کار، مشکلات مالیاتی و توقف عرضه مواد اولیه یا خوراک از سوی پتروشیمیها برای قیمتگذاری جدید، بخشی از مشکلات اصلی از دید برخی از فعاالن اقتصادی در خردادماه 1402 است.
براساس گزارش مرکز پژوهشهای اتاق ایران، شاخص مدیران خرید (تعدیل فصلی نشده) برای کل اقتصاد ایران در خردادماه عدد 53.28 محاسبه شده است که نسبت به ماه گذشته (57.30) کاهش داشته است. شاخص کل، کندترین رشد در 4 ماهه اخیر (بهغیراز فروردینماه) را نشان میدهد. در خردادماه بسیاری از شرکتها شرایط را مانند ماه قبل ارزیابی کردهاند و به عقیده فعالان اقتصادی نوسانات بالای نرخ ارز، تقاضا را کاهش داده است. در این ماه بهغیراز میزان سفارشات جدید مشتریان و موجودی مواد اولیه یا لوازم خریداریشده سایر مؤلفههای اصلی بالای 50 بودهاند.
شاخص میزان فعالیتهای کسبوکار در خردادماه (57.26) نسبت به ماه گذشته (60.96) با کاهش روبرو بوده و طی 4 ماه اخیر از اسفندماه (بهغیراز فروردین) کمترین مقدار خود را ثبت کرده است.
شاخص میزان سفارشات جدید مشتریان در خرداد (49.96) نسبت به ماه گذشته (57.15) کاهش داشته است و طی 4 ماه اخیر از اسفندماه 1401 (بهغیراز فروردین) کمترین مقدار خود را ثبت کرده است. رکود و تضعیف تقاضا ناشی از کاهش قدرت خرید و کمبود نقدینگی مشتریان و نابسامانی پیوسته نرخ ارز طی ماههای اخیر است.
شاخص موجودی مواد اولیه و یا لوازم خریداری شده (46.56) که در اردیبهشتماه (58.08) بهبود یافته بود، مجدداً کاهش یافته و کمترین مقدار 4 ماهه اخیر از اسفندماه 1401(بهغیراز فروردین) را ثبت کرده است. شرکتها، همچنان به دلیل نوسانات شدید قیمتی، بالا بودن قیمتها و مشکل عدم تخصیص و دسترسی به ارز که طی ماههای اخیر با آن روبرو بودهاند، در تأمین مواد اولیه و لوازم موردنیاز خود با مشکل روبرو هستند.
شاخص قیمت خرید مواد اولیه یا لوازم خریداری شده (73.22) در مقایسه با تورم شدید چندین ماهه اخیر، افزایش ملایمتری داشته و به کندترین میزان 8 ماهه از آبان ماه 1401 رسیده است، هرچند به عقیده فعالان اقتصادی این کندی در افزایش قیمتها به دلیل کاهش نرخ ارزی بوده که در خردادماه وجود داشته است.
شاخص میزان فروش کالاها و خدمات که در اردیبهشتماه (64.09) با ازسرگیری فعالیتها و سفارشات، نسبت به ماه گذشته بهبود یافته بود، در خردادماه (50.65) مجدداً کاهش یافت و تقریباً در محدوده خنثی 50 قرار گرفت و طی 5 ماه اخیر (بهغیراز فروردینماه) یکی از کمترین مقادیر خود را ثبت کرده است.
شاخص انتظارات در ارتباط با میزان فعالیت اقتصادی در ماه آینده (60.17) اگرچه همچنان مثبت است اما در مقایسه با روند سه ماه اخیر شدت انتظارات مثبت اندکی ضعیفتر است و بسیاری از شرکتها نگرانی خود را در مورد رکود تقاضا و شرایط قیمتی بازار ابراز کردهاند.
شاخص مدیران خرید صنعت (تعدیل فصلی نشده) نیز در خردادماه عدد 55.30 به دست آمده است و کمترین مقدار 5 ماهه خود را از بهمنماه (بهغیراز فروردین) ثبت کرده است. در این ماه هر 5 مؤلفه اصلی بیشتر از ۵۰ گزارش شدهاند. کمتر شدن شیب افزایش شاخص صنعت به دلیل کاهش رشد میزان سفارشات است. شاخص تولید بخش صنعت در خرداد نسبت به ماه گذشته کاهش داشته و از 73.78 در اردیبهشتماه به 56.39 در خردادماه رسیده است و پایینترین مقدار پنجماهه از بهمنماه (بهغیراز فروردین) را ثبت کرده است.