پیام باقری، رئیس هیات مدیره سندیکای صنعت برق ایران در ششمین همایش انرژی‌های تجدیدپذیر که طی روزهای ۱۰ و ۱۱ مهر ماه برگزار شد، به مهمترین الزامات توسعه ظرفیت‌های تولید برق تجدیدپذیر پرداخت و اتکا به ظرفیت‌های بخش خصوصی را یکی از پیش شرط‌های کلیدی برای دستیابی به این هدف برشمرد.
باقری با تاکید بر اینکه هدفگذاری برای توسعه تجدیدپذیرها گام اول برنامه‌ریزی‌ها در این حوزه است، خاطرنشان کرد: دولت باید بپذیرد که مجری پروژه‌های زیرساختی این حوزه، بخش خصوصی است و ناگزیر است به ظرفیت‌ها و توانمندی‌های این بخش در حوزه اجرا و عمل تکیه کند. در کنار آن ضروری است که دولت، وزارت نیرو، ساتبا، مجلس و سایر دستگاه‌های ذیربط، عهده‌دار امر تسهیل‌گری و بسترسازی برای تجلی ظرفیت‌های بخش خصوصی باشند و ضمن پرهیز از هرگونه دخالت در امر اجرا، با حمایت عقلایی و هوشمند از فعالان این بخش، زمینه را برای توسعه پرشتاب‌تر تجدیدپذیرها در کشور فراهم آورند.
وی الزامات دستیابی به رشد ۸ درصدی در حوزه اقتصاد و صنعت را یادآوری کرد و گفت: کافی است مروری بر ظرفیت‌های موجود در حوزه‌های مختلف داشته باشیم. در بخش معدن، ایران با ۸۱ نوع ماده معدنی و ۳۷ میلیارد تن ذخایر کشف شده جزو ۱۰ کشور برتر دنیا در تنوع ذخایر است. همچنین ایران در بخش ذخایر گازی مقام دوم دنیا و در بخش ذخایر نفتی مقام سوم دنیا را در اختیار دارد. همچنین ما در صنعتی مانند برق هم در زمینه تولید تجهیزات جزو برترین کشورهای منطقه و حتی دنیا هستیم. قطعا این ظرفیت‌ها به تحقق رشد هشت درصدی در کشور کمک خواهد کرد.
رئیس هیات مدیره سندیکا به بروز ناترازی‌های جدی در حوزه تولید برق علیرغم ظرفیت‌های گسترده ساخت و پیمانکاری این صنعت اشاره و تصریح کرد: رشد اقتصادی ملزوماتی دارد که بدون شک تأمین برق پایدار، یکی از مهمترین آن‌هاست. قطعا نمی‌توان از بخش‌های مختلف اقتصادی انتظار داشت که بدون دسترسی به برق پایدار، مأموریت خود را در تحقق رشد اقتصادی به درستی انجام دهند.
وی پیک مصرف ۷۹۸۰۰ مگاواتی مصرف و ناترازی ۱۷۰۰۰ مگاواتی را یادآور شد و تاکید کرد: تلقی این بود که با خاموش کردن صنایع، مساله ناترازی مدیریت می‌شود. در نتیجه در شرایطی برق صنایع قطع شد که از آن‌ها انتظار تحقق رشد ۸ درصدی می‌رفت و بیشترین آسیب از محل این تعارض هدفگذاری و رفتار را صنایع متحمل شدند. باید پذیرفت که تقویت تولید، مستلزم تامین پیش نیازهای کلیدی از جمله برق پایدار است.
نایب رئیس اتاق بازرگانی ایران در بخش دیگری از سخنانش با بیان اینکه در حال حاضر عمده بار تولید برق بر دوش نیروگاه‌های حرارتی است که با مشکلات جدی در بخش سرمایه‌گذاری مواجهند، خاطرنشان کرد: ما علاوه بر افت سرمایه‌گذاری با مشکلات جدی در تامین سوخت نیروگاه‌های حرارتی مواجهیم، بنابراین باید به دنبال روش‌های دیگری برای توسعه سبد تولید برق کشور باشیم که قطعا انرژی‌های تجدیدپذیر می‌تواند یکی از مهمترین آن‌ها باشد.
باقری با اشاره به رشد فزاینده تجدیدپذیرها در دنیا و حرکت آن‌ها بر روی لبه تکنولوژی، اظهار داشت: تجهیزات و کالاهایی که در این زمینه تولید می‌شود، با شتابی چشمگیر در حال تغییر بر مبنای فناوری‌های نوین هستند و با اتکا به همین تولیدات فناورانه هزینه برق تجدیدپذیر را کاهش داده و توجیه اقتصادی در این حوزه را افزایش می‌دهند. ضمن اینکه تجدیدپذیرها به واسطه نقش موثرشان در کاهش آلاینده‌ها و حفظ محیط زیست، بیش از سایر ظرفیت‌های تولید برق، مورد توجه قرار گرفته‌اند.
رئیس هیات مدیره سندیکا محدودیت‌های ایجاد شده در تامین سوخت نیروگاه‌ها را در کنار ظرفیت‌های اقلیمی مانند کریدورهای بادی و اطلس خورشیدی ایران از مهمترین دلایل و ظرفیت‌های توسعه تجدیدپذیرها برشمرد و بیان کرد: ما با استفاده از این ظرفیت‌ها علاوه بر تامین برق پایدار می‌توانیم اشتغالزایی، ثروت و ارزش افزوده بیشتری نیز ایجاد کنیم. نکته بسیار مهمتر این است که تجدیدپذیرها می‌توانند در محل مصرف احداث شوند و همین امر سرعت نصب و بهره‌برداری آن‌ها را افزایش می‌دهد.
وی از توسعه تجدیدپذیرها در چین به عنوان یک تجربه موفق یاد کرد و افزود: در سال میلادی گذشته، به طور متوسط روزانه هزار مگاوات انرژی تجدیدپذیر نصب شده و در حال حاضر یک میلیون مگاوات انرژی تجدیدپذیر در این کشور نصب شده و روزانه هزار مگاوات به این ظرفیت افزوده می‌شود. اگر چنین ظرفیت ساخت و نصبی در کشور وجود داشت، می‌توانستیم ظرف مدت کوتاهی مساله ناترازی‌ها را برطرف کنیم.
نایب رئیس اتاق بازرگانی ایران به پیش‌بینی‌های انجام شده در برنامه ششم توسعه برای احداث ۵ هزار مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر اشاره و تصریح کرد: این عدد در برنامه هفتم توسعه ۱۲ هزار مگاوات در نظر گرفته شده که قطعا عدد کوچکی نیست، به ویژه آنکه کل ظرفیت نصب شده تجدیدپذیر در کشور به حدود ۱۲۵۰ مگاوات رسیده است. یعنی آنچه در برنامه هفتم برای ۵ سال آینده در نظر گرفته شده، معادل ۱۰ برابر کل ظرفیتی است که در تمام این سال‌ها نصب و راه‌اندازی شده است. تحقق این پیش‌بینی قطعا دشوار اما ممکن است، تنها کافی است به برنامه هفتم وفادار بوده و تمام ظرفیت‌های خود را در راستای تحقق اهداف آن تجمیع و برنامه‌ریزی کنیم. به ویژه در این مقطع که سرمایه‌گذاری در حوزه نیروگاه‌های حرارتی به دلیل مشکلات ساختاری در اقتصاد برق و همچنین کمبود منابع گازی سرعت و شتاب اندکی دارد. با این حال مشکلات اقتصاد برق و قیمت‌گذاری دستوری برق در بخش تجدیدپذیرها تا حد قابل توجهی حل شده، به نحوی که سرمایه‌گذاری در این حوزه دارای توجیه اقتصادی است.
باقری با تاکید بر اینکه دولت باید به دنبال ابزارهایی برای تشویق سرمایه‌گذاران باشد، خاطرنشان کرد: باید بستری فراهم شود که سرمایه‌گذاری در حوزه تجدیدپذیرها به یک امر اقتصادی و توجیه‌پذیر تبدیل شده و زمینه برای دستیابی به اهداف برنامه هفتم فراهم شود. اگر نتوانیم دوره بازگشت مناسبی برای بازگشت اصل و سود سرمایه‌ها ایجاد کنیم، قطعا در نهایت باز هم جهت حرکت سرمایه‌ها به سمت بازارهای غیرمولد تغییر خواهد کرد.
وی جذب منابع خارجی، استفاده از منابع صندوق توسعه ملی و بسیج منابع داخلی را مهمترین راهبردها در توسعه سرمایه‌گذاری‌های حوزه تجدیدپذیر دانست و اظهار داشت: حل موانع پیش روی سرمایه‌گذاری بر عهده دولت‌هاست و از حوزه اختیارات و توان بخش خصوصی خارج است، بنابراین وظیفه حاکمیت، تسهیل بسترهای سرمایه‌گذاری در این حوزه است. در حال حاضر صندوق توسعه ملی طی تفاهم‌نامه‌ای، تامین ۵ میلیارد دلار برای توسعه این بخش را عهده‌دار شده که هنوز هم اقدامی در این خصوص صورت نگرفته است. همچنین ۱۰ هزار مگاوات قرارداد اولیه احداث با ساتبا امضا شده که همچنان روی کاغذ باقی مانده و وارد فرآیند عملیاتی نشده است.
باقری بر ضرورت تجمیع نیروگاه‌های کوچک کیلوواتی تاکید کرد و گفت: ما باید زمینه‌های قانونی برای ایجاد یک محیط سرمایه‌گذاری امن در بخش تجدیدپذیر را فراهم کنیم. مثلا اگر می‌خواهیم شهرک‌های صنعتی از انرژی تجدیدپذیر بهره‌مند شوند، باید مشکل زمین را در شهرک‌های صنعتی حل کنیم. نمی‌توان زمین را به قیمت‌گران در اختیار سرمایه‌گذار گذاشت و انتظار داشت که با احداث نیروگاه‌های تجدیدپذیر، برق آن منطقه را پوشش دهد. به علاوه تضمین تامین برق خریدارانی که برق خود را از تابلوی سبز خریده‌اند در کنار تسهیل روند اخذ مجوزها به ویژه در حوزه منابع طبیعی هم یکی دیگر از مسائلی است که باید برای حل آن چاره‌اندیشی شود.
رئیس هیات مدیره سندیکای صنعت برق ایران در بخش پایانی صحبت‌های خود با اشاره به اینکه کمیسیون انرژی اتاق با کمک انجمن‌ها و فعالان حوزه تجدیدپذیر اقدامات بسیار موثری را برنامه‌ریزی کرده است، تصریح کرد: بخشی از این اقدامات شامل برگزاری دوره‌های آموزشی و فرهنگ‌سازی و نیز طراحی مدل‌های کسب و کاری است که محیط امن را برای فعالان تجدیدپذیر فراهم سازد. به علاوه در اتاق بازرگانی شبکه‌سازی بسیار خوبی در بخش فعالان تجدیدپذیر انجام شده و ساتبا می‌تواند از این شبکه گسترده، بهره‌مند شود. به علاوه پیشنهادات بخش خصوصی برای تحقق برنامه هفتم در حوزه تجدیدپذیرها از مسیر اتاق به دولت ارائه شده که امیدواریم به ویژه در بودجه سال آینده مورد توجه قرار گیرد.