جلسه نمایندگان هیات مدیره سندیکای صنعت برق ایران با تعدادی از اعضای کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی بیست و هشتم مرداد ماه در محل سندیکا برگزار شد.
در این جلسه پرویز محمدنژاد، کیوان مرادیان و رمضانعلی سنگدوینی از اعضای کمیسیون انرژی، فریدون اسعدی مدیر گروه انرژی، صنعت و معدن مرکز پژوهش‌های مجلس، علی بخشی، پیام باقری، نصراله رهنما، سعید مهذب ترابی، رئیس، نواب رئیس و عضو هیات مدیره سندیکا، سپهر برزی مهر دبیر سندیکا و علیرضا اسدی معاون پژوهش و برنامه‌ریزی سندیکا حضور داشتند.
در ابتدای جلسه علی بخشی، رئیس هیات مدیره به معرفی سندیکا پرداخت و گفت: این تشکل با 535 عضو، تجمیعی از شرکت‌های سازنده تجهیزات، پیمانکاران و مشاوران است که در عرصه برق فعالیت دارند و براساس ارزیابی‌های انجام شده از سوی اتاق بازرگانی، سندیکا برای دو سال متوالی به عنوان تشکل برتر اقتصادی کشور شناخته شده و چهار دوره نیز در ردیف تشکل‌های صادراتی برتر قرار داشته است.
وی با اشاره به اینکه هدف سندیکا رفع مشکلات صنعت برق و فعالان این عرصه با تکیه بر کار کارشناسی است، ادامه داد: این تشکل از معدود تشکل‌هایی است که به جای رفتارهای شعارگونه، به دنبال حل مسائل و مشکلات به صورت جامع بوده و در این مسیر از توان علمی و کارشناسی بهره می‌گیرد. حرکت با تکیه بر رویکرد کارشناسی باعث شده است که وزارت نیرو و صمت اکثر اطلاعات و استعلامات خود در حوزه برق را با همکاری سندیکا تهیه کند. در واقع سندیکا با رویکرد بی‌طرفانه و نگاه فنی به مسائل، طرف مشورتی نهادهای مختلف و دستگاه‌های ذیربط قرار گرفته است.
رئیس هیات مدیره سندیکا با اشاره به تهیه استراتژی و انجام مطالعات مربوط به صنعت برق، افزود: سندیکا با بهره‌گیری از نخبگان و جامعه دانشگاهی کشور، علاوه بر استخراج سند کسب و کار صنعت، در حوزه صادرات نیز نقشه راه تهیه کرده است. 80 درصد صادرات خدمات فنی و مهندسی کشور مربوط به صنعت برق است، این صنعت ظرفیت صادراتی حدود 20 ملیلیاد دلار دارد که مغفول مانده است. ما در سال 94، ظرفیت 5 میلیارد دلاری داشتیم اما این رقم، تنزل پیدا کرده است چرا که نگاه دولت و نهادهای دولتی ما صادرات محور نیست، البته بخشی از مسائل مالی و بانکی در این عرصه نیز ناشی از تحریم‌هایی است که علیه کشورمان اعمال شده است.
بخشی با تاکید بر اینکه رابطه بین سندیکا و کمیسیون انرژی مجلس به ویژه کمیته برق این کمیسیون، باید سیستماتیک و کانالیزه باشد، تصریح کرد: ارتباط سندیکا با نهادهای مختلف بطور منسجم شکل گرفته است و مسائل مختلف صنعت برق در جلسات مشترک با این نهادها مطرح و بررسی می‌شود. در خصوص کمیسیون انرژی مجلس نیز امیدواریم نتیجه و خروجی این جلسه به شکل‌گیری یک ارتباط مستمر و تداوم این ارتباط کمک کند. سندیکا می‌تواند در مسائل صنعت برق به عنوان بازوی کمیسیون عمل کرده و پشتوانه فنی و اطلاعاتی این کمیسیون باشد و بالعکس برای رفع مشکلات این صنعت نیز از آن کمک بگیرد.
در ادامه علیرضا اسدی، معاون پژوهشی سندیکای صنعت برق ایران ضمن معرفی اجمالی سندیکا و جایگاه صنعت برق در اقتصاد ملی کشور گفت: حدود دو هزار بنگاه اقتصادی بزرگ، متوسط و کوچک فعال در صنعت برق کشور فعالیت دارند که 150 هزار اشتغال مستقیم در بخش خصوصی و دولتی ایجاد کرده‌اند. طی سال‌های 90 تا 95، سهم ارزش افزوده صنعت برق از تولید ناخالص داخلی حدود 1 درصد بوده است.
در ادامه معاون پژوهشی سندیکا به ارائه چالش‌های اصلی صنعت برق پرداخت و گفت: صنعت برق ایران با چالش‌های اساسی مواجه است که در چهار محور اصلی طبقه بندی می‌شوند: 1- چرخه معیوب اقتصاد برق 2- نظام حقوقی و قراردادی یکجانبه و ناکارآمد 3- مشکلات زنجیره تامین و صادرات 4- مشکلات پایداری شبکه برق.
وی با اشاره به چرخه معیوب اقتصاد برق به عنوان چالش اول اظهار کرد: صنعت برق دچار یک چرخه نامعیوب اقتصادی است، قیمت گذاری نادرست منجر به عدم توازن درآمدها و هزینه گردیده، این عدم توازن به کسری بودجه دولت و انباشت بدهی منجر شده و در اثر آن روند سرمایه گذاری نزولی شده است. چالش دوم اینکه رژیم حقوقی حاکم بر قراردادهای بین وزارت نیرو و بخش خصوصی بصورت یک جانبه بوده و تمامی زیان‌های ناشی از تغییرات محیطی (مانند افزایش نرخ ارز ، تحریم ها و ....) بر بخش خصوصی تحمیل می‌شود. عدم تعدیل قراردادها، توقف قراردادها، انباشت بدهی به بخش خصوصی نتیجه این نظام حقوقی و قراردادی یکجانبه و ناکارآمد است.
اسدی افزود: چالش دسترسی به مواد اولیه از صنایع بالادستی و واردات کالاهای واسطه‌ای، توسعه فناوری و خرید ساخت داخل، کاهش صادرات تجهیزات و خدمات مهندسی مشکلات زنجیره تامین و صادرات صنعت برق به عنوان چالش سوم هستند. پایش، نگهداری و تعمیرات تاسیسات، تلفات تولید و شبکه برق و الگوی مصرف برق نیز چالش مشکلات پایداری شبکه برق محسوب می‌شوند.
در ادامه جلسه سعید مهذب ترابی، عضو هیات مدیره سندیکا با تاکید بر اینکه حال انرژی و صنعت برق کشور اصلا خوب نیست، اظهار کرد: چیزی که امروز صنعت برق کشور را سرپا نگه داشته است، غیرت فعالان این صنعت است. اگر امروز تدبیری برای بهبودی حال صنعت برق کشور نشود، هر لحظه امکان فروپاشی آن وجود دارد و معلوم نیست تا کی سر پا بماند.
وی ادامه داد: در حوزه صنعت برق اهداف زیادی تدوین و مصوب شده است اما عملا امکان دستیابی و دسترسی به آنها وجود ندارد. شرکت‌های عضو سندیکا که با مبنای تولید و اشتغال شکل گرفته‌اند، نمیتوانند اهداف خود را دنبال کنند و اگر فکری به حال آنها نشود، مجبور به تعدیل و نهایتا تعطیلی خواهند شد. شرکت‌ها با کار و فعالیت زنده هستند و امروز باید کمک کنیم حداقل وضعیت موجود را حفظ کنیم و بعد از تثبیت این وضعیت، برای بهبود وضعیت آنها قدم برداریم.
این عضو هیات مدیره سندیکا تصریح کرد: اعتبارات موجود پاسخگوی نیازها نیست و در این شرایط بخش خصوصی انگیزه‌ای برای کار ندارد. سندیکا بارها پیشنهادات و راهکارهای عملی برای رفع مشکلات صنعت برق ارائه داده است اما مجددا تاکید می‌کنیم که در وضعیت موجود باید از پتانسیل صرفه جویی انرژی برای بهبود فضای کسب و کار استفاده کرد. راهکار بعدی استفاده از ظرفیت صادرات انرژی برق است، باید اجازه دهیم بخش خصوصی وارد حوزه صادرات انرژی برق شود. استفاده از ظرفیت رمزارزها نیز پیشنهاد دیگری است که با توجه به شرایط تحریم میتوان در کاهش آثار تحریم‌ها و ایجاد اشتغال و درآمد از آن بهره برد.
در بخش بعدی جلسه نصراله رهنما، نایب رئیس دوم هیات مدیره سندیکا تاکید کرد: سندیکا همیشه به مسائل این صنعت نگاه جامعی داشته چرا که به این درک و فهم رسیده است که با رویکرد بنگاهی و شعاری نمی‌توان مسائل را حل کرد. سندیکا به عنوان یک تشکل اقتصادی نمیتواند کار قانونگذاری انجام دهد اما در این جلسات و در ارتباط با کمیسیون انرژی مجلس، مشکلات خود را طرح و با پشتوانه اطلاعاتی و فکری برای حل آنها راهکار ارائه می‌دهد و می‌تواند در تصمیم‌سازی‌های این کمیسیون تاثیرگذار باشد. سندیکا بازوی مشورتی کمیسیون است و هدف از ترتیب چنین جلساتی ایجاد کانال ارتباطی مشخص و دائمی است تا جریان رفت آمد اطلاعات، ارائه گزارش و عملکرد فراهم باشد.
وی ادامه داد: ما به عنوان شرکت‌های بخش خصوصی فعال در صنعت برق علیرغم تلاش بسیار، نسبت به گذشته آسیب دیده‌ایم و در مسیر اضمحلال قرار داریم. مسیر موجود به سمتی میرود که به نفع بخش خصوصی و دولت نیست و باید با رویکرد جامع و کارشناسی به مسائل، در مسیر درست قرار بگیریم و مشکلات را از میان برداریم.
در ادامه پیام باقری، نایب رئیس اول هیات مدیره سندیکا با تاکید بر اهمیت ارتباط‌گیری سیستماتیک بین کمیسیون انرژی مجلس و سندیکا تصریح کرد: اقتصاد ناتراز برق، اَبَر چالشِ چالش‌های صنعت برق است.
وی ادامه داد: تمامی مشکلات این صنعت از مجلس هفتم و تصویب طرح تثبیت قیمت‌ها نشات گرفته است. صنعت برق صنعتی است که طرف تمام قراردادهای آن دولت است به این معنی که دولت مصرف کننده نهایی تجهیزات و خدمات این صنعت بوده و هر زمان که در منابع خود با مشکل مواجه شده، بر کار فعالان این صنعت نیز تاثیر گذاشته است که امروز کمبود سرمایه‌گذاری و انباشت مطالبات معوق نتیجه مشکلات و کمبود منابع دولت است که مخاطرات جدی برای شرکت‌های فعال در این حوزه ایجاد کرده است. با ظرفیتی که امروز در بازار سرمایه وجود دارد میتوان برای جبران کمبود منابع، نقدینگیهای سرگردان را به سمت تولید مولد سوق داد که یکی از آنها صنعت برق است.
باقری با اشاره به اهمیت ظرفیت‌های صادراتی صنعت برق و نیازی که در کشورهای همسایه برای انرژی برق، تجهیزات و خدمات فنی و مهندسی این صنعت وجود دارد، گفت: علیرغم توانمندی‌های صنعت برق در عرضه این تجهیزات، استفاده و بهره درستی از این ظرفیت برده نشده است. مسائل صنعت برق می‌تواند در کمیسیون انرژی به صورت ریشه‌ای مطرح و برای حل آنها اقدام شود که سندیکا در این مسیر می‌تواند اثرگذار باشد.
در ادامه جلسه رمضانعلی سنگدوینی، عضو کمیسیون انرژی مجلس با تاکید بر اینکه تمامی نکات طرح شده در این جلسه قابل قبول است و نشان می‌دهد که وضعیت صنعت برق مساعد نیست، اظهار کرد: نجات صنعت برق کشور نیازمند ارائه طرح‌ها و راهکارها از سوی شماست. با توجه به نزدیک شدن به زمان تدوین بودجه سال 1400 و همچنین برنامه هفتم توسعه سندیکا به طور فعال در جلسات کمیسیون انرژی شرکت کرده و پیشنهادات خود را مطرح کند تا مورد بررسی قرار بگیرد.
وی افزود: اینکه بگوییم منابع کافی در کشور وجود ندارد، حرف درستی نیست. 72 هزار میلیارد تومان رقمی است که از افزایش قیمت بنزین در سال به دست می‌آید، این رقم سر سفره‌های مردم که نیامده و یارانه همچنان با همان 45 هزار و 500 تومان واریز می‌شود. نگرانی از بابت منابع وجود ندارد اما برای نجات صنعتی که در حال نابودی است باید طرح و راهکار ارائه شود که در حیطه مسئولیت سندیکاست.
سنگدوینی با تاکید بر اینکه امروز بخش خصوصی به عنوان بازوی اصلی و عامل تحرک کشور است، تصریح کرد: کمیسیون انرژی مجلس در خدمت شماست، در جلسات کمیسیون حاضر شوید، دردها و مشکلات صنعت برق را بیان کنید و برنامه دهید. ما نیز از شما حمایت و برای رسیدن به نتیجه کمکتان خواهیم کرد.
در ادامه جلسه فریدون اسعدی، مدیر گروه انرژی، صنعت و معدن مرکز پژوهش‌های مجلس گفت: این جلسات می‌تواند فتح باب خوبی برای طرح مشکلات صنعت برق در دوره جدید کمیسیون انرژی باشد. بنده از مجلس ششم در مرکز پژوهش‌های مجلس فعالیت دارم و به نقش کمیته‌های تخصصی در نقش آفرینی اعتقاد دارم لذا پیشنهادم این است که مسائل صنعت برق ابتدا به صورت تخصصی و کارشناسی در کمیته برق کمیسیون انرژی مجلس مطرح و بررسی‌های لازم بر روی آنها انجام شود و سپس در خود کمیسیون مطرح شود. برای این منظور پیشنهاد می‌شود جلسات منسجم و مشخصی بین اعضای سندیکا و کمیته برق کمیسیون انرژی برگزار و مباحث مورد بررسی قرار بگیرد.
در بخش بعدی جلسه پرویز محمدنژاد قاضی محله، رئیس کمیته برق کمیسیون انرژی مجلس ضمن تقدیر از اعضای سندیکا برای برگزاری این جلسه، اظهار کرد: تمامی مطالب مطرح در جلسه مورد توجه کمیسیون انرژی قرار دارد اما باید بدانیم که حل همه این مشکلات باهم محال است لذا نباید با طرح مسائل مختلف، بار خود را سنگین کرده و نتوانیم به نتیجه برسیم. محورهای مطرح باید به صورت موردی طرح، عارضه یابی و مورد بررسی قرار بگیرد تا نتیجه مورد نظر حاصل شود. با توجه به نکاتی که مطرح شد در این مقطع بهترین محور ورود به مسئله صادرات در صنعت برق است. امروز اولویت با صادرات تجهیزات و خدمات فنی مهندسی و دانش این صنعت است. یکی از مواردی هم که وزارت نیرو در جلسات و مجامع با افتخار درصد و آمار آن را اعلام می‌کند، تولیدات و خودکفایی صنعت برق است. ما باید از این مزیت برای توانمند شدن صنعت بهره بیشتری ببریم.
وی در ادامه به چالش قراردادهای صنعت برق که مشکلات زیادی برای فعالان این حوزه ایجاد کرده است، اشاره کرد و گفت: در بحث قراردادها اگر اتفاقی در سطح بین‌الملل رخ دهد که اثر منفی بر تولیدات داخلی داشته باشد، دولت مکلف است تاوان آن را بپردازد و به اجرای قراردادها کمک کند.
رئیس کمیته برق کمیسیون انرژی مجلس خاطرنشان کرد: این کمیته و اعضای آن آماده میزبانی اعضای سندیکای صنعت برق ایران برای طرح و بررسی مشکلات صنعت برق هستند. ما دعوت از اعضای سندیکا را در برنامه‌های کمیته قرار خواهیم داد و در جلسات از حضور آنها بهره‌مند خواهیم شد. سندیکا باید مشکلات خود را مطرح و کمیسیون را تا به نتیجه رساندن آنها تحت فشار قرار داده و ممارست به خرج دهد، حل مسائل این صنعت در دست خود شماست. در جلسات کمیسیون مسائل را مطرح کنید تا با کمک و همفکری هم در حل آنها اقدام کنیم.
در پایان جلسه رئیس هیات مدیره سندیکا ضمن تقدیر و تشکر از تمامی شرکت‌کنندگان در جلسه و حوصلهای که اعضای کمیسیون انرژی در استماع مشکلات صنعت برق به خرج دادند، پیشنهاد کرد که حدود ماه دیگر مجددا جلسه‌ای با اعضای کمیسیون انرژی در سندیکا برگزار شود. همچنین مقرر شد راهکارها و پیشنهادت سندیکا درباره سه محور چالش‌های نظام حقوقی قراردادها، صادرات و کسب و کارهای انرژی با جزئیات مربوطه تهیه و در جلسه آتی با کمیسیون انرژی مجلس بررسی شود تا در روند تدوین بودجه 1400 و برنامه هفتم توسعه مورد استفاده قرار بگیرد.