موضوع تمرکز بر صادرات غیرنفتی برای افزایش درآمدهای ارزی کشور نکته ای است که مسئولان دولتی در صحبت های خود بسیار از آن سخن به میان می آورند ولی در عمل نه تنها مسیر را برای تجارت خارجی باز نمی گذارند بلکه با سخت گیری های بسیار عملا مسیر صادرات را به هزارتو و راهی پر پیچ و خم بدل کرده اند.
تحریم های همه جانبه آمریکا به خصوص تحریم های بانکی و نفتی؛ درآمدهای ارزی کشور را به شدت کاهش داده و تامین منابع ارزی را با چالش جدی رو به رو کرده است؛ اما راه عبور از این شرایط چیست؟ پاسخ به این سوال را باید در تمرکز بر صادرات غیرنفتی دانست، ظرفیت عظیمی که باوجود تاکید بسیار زیاد فعالان بخش خصوصی، دولت آن چنان که باید در ماه های گذشته به آن توجه نکرده است.
رئیس اتاق تهران مسعود خوانساری در آخرین جلسه هیات نمایندگان اتاق تهران در این باره گفت:« در سه ماهه نخست امسال صادرات غیرنفتی کشور 45 درصد کاهش یافت و در مرداد امسال نیز روند صادرات در مقایسه با تیر امسال کاهشی بوده است که اگر با این روال پیش برویم صادرات غیرنفتی که خود محلی برای درآمدزایی ارزی و رفع بخشی از مشکلات کشور بود نیز دچار مشکل می‌شود.» او همچنین درباره بسته مشوق صادراتی نیز گفت: « این بسته سه اشکال دارد؛ نخست اینکه بدون مشورت با صادرکنندگان تدوین شده است و برای برخورداری از این بسته رفع تعهد ارزی در چهار ماه مقرر شده که پیشنهاد ما 6 ماه شدن این زمان است، زیرا فرآیند بازگشت ارز صادراتی زمان‌بر است. دوم اینکه حذف واردات در مقابل صادرات برای بنگاه‌هایی که صادرات دارند اتفاق افتاده است که با وجود این، صادرکنندگان برای تأمین نیازمندی‌های مواد اولیه خود باید در صفحه تأمین ارز صرافی قرار گیرند که خود هزینه‌ها را افزایش می‌دهد و سوم این که برگشت مالیات بر ارزش افزوده برای کالا‌های صادراتی که قرار بود یک ماه پس از صادرات اتفاق بیفتد به پس از رفع تعهد ارزی موکول شد، اما چون سامانه‌های دولتی در تعامل با یکدیگر نیستند سامانه مالیاتی نمی‌تواند به‌صورت برخط رفع تعهد ارزی کند.»
البته موضوع تمرکز بر صادرات غیرنفتی برای افزایش درآمدهای ارزی کشور نکته ای است که مسئولان دولتی در صحبت های خود بسیار از آن سخن به میان می آورند ولی در عمل نه تنها مسیر را برای تجارت خارجی باز نمی گذارند بلکه با سخت گیری های بسیار عملا مسیر صادرات را به هزارتو و راهی پر پیچ و خم بدل کرده اند.
یکی از چالش های جدی پیش روی صادرکنندگان و تجار ایرانی تغییر بخش نامه ها و بی ثباتی مدیران در تصمیم گیری ها و تصمیم گیری های لحظه ای و آنی آن هم بدون مشورت با فعالان حوزه صادرات است. در شرایطی که صادرکنندگان ایرانی برای پیدا کردن کشور هدف صادراتی و تعهد سپاری تلاش بسیاری می کنند ولی به ناگهان با یک بخشنامه دولتی و لحظه ای همه زحماتشان از بین می رود. در این بین تعرفه گذاری های آنی و تغییر دائمی تعرفه کالاها هم مشکل دیگری است که قدرت برنامه ریزی برای صادرات را به شدت کاهش داده است.
بازگشت ارز صادراتی چالش جدی است که در ماه های گذشته به مواجه دولت با صادرکنندگان تبدیل شده و انتشار اخبار یک سوء از سوی مسئولان دولتی درباره اینکه صادرکنندگان ارزهای خود را به کشور وارد نکرده اند؛ به بد بین در جامعه نسبت به صادرکنندگان دامن زده؛ اتفاق تلخی که منجر به بی اعتمادی صادرکنندگان نسبت به مسئولان دولتی شده و حاصل آن دلسرد شدن فعالان حوزه صادرات از ادامه کار است.
ایران در سخت ترین شرایط اقتصادی به سر می برد و یکی از ابزارهای مهم اقتصادی برای خروج از این شرایط صادرات غیرنفتی است به خصوص با کشورهای همسایه و منطقه. در این شرایط دولت وظیقه دارد زیرساخت ها را فراهم کند تا صادرات رونق بگیرد.