انرژی‌های تجدیدپذیر یک انتخاب یا اجبار؟

امروزه محدود بودن منابع سوخت‌های فسیلی و مخاطرات محیط‌زیستی حاصل از این سوخت‌ها توجه و سرمایه‌گذاری بیشتر در زمینه انرژی‌های تجدیدپذیر را برای همگان روشن کرده است. در حال حاضر انرژی‌های تجدیدپذیر از جمله انرژی باد و خورشیدی در تمام دنیا به خوبی شناخته شده‌اند.از آنجایی که کشورمان به طور میانگین سالانه ۳۰۰ روز آفتابی داشته و همچنین در زمینه نیروی باد نیز در بخش‌هایی از کشور به‌خصوص منطقه شرق، تونل‌های بادی بسیار مناسبی وجود دارد بنابراین ظرفیت بسیار خوبی در زمینه تولید انرژی‌های تجدید پذیر در کشور وجود دارد.

در حال حاضر در ایران کل ظرفیت انرژی‌های تجدیدپذیر کمتر از ۱۰۰۰ مگاوات است. با توجه به اینکه در سال جاری به دلیل خشکسالی تولید برق توسط نیروگاه‌های برق آبی کاهش پیدا کرد و در زمینه برق به بحران مواجه شدیم و در زمستان پیش رو نیز این مشکل دور از ذهن نیست، به نظر می‌رسد اگر در سنوات گذشته استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر خورشیدی توسعه یافته بود ما در سال جاری با مشکل قطع برق مواجه نمی‌شدیم. بنابراین توسعه و افزایش تولید انرژی‌های تجدیدپذیر امروز یکی از نیازهای مهم در کشور محسوب شده و توسعه این انرژی‌ها  باید با سرعت بیشتری در کشور ادامه پیدا کند.به همین دلیل و به منظور بررسی چالش‌های پیش روی توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر در کشور با صاحب نظران و کارشناسان این حوزه به گفت‌وگو نشسته‌ایم.

مهدی مدنی در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص انرژی‌های تجدید‎پذیر و توسعه آن در استان اظهار کرد: استفاده و کاربرد انرژی‌های تجدیدپذیر در دنیا سابقه  طولانی دارد. بسیاری از کشورها در این حوزه از ما جلوتر هستند زیرا ایران منابع سوخت‌های فسیلی زیادی داشته است. بنابراین انرژی‌های تجدیدپذیر در کشور ما کمی مغفول مانده بود.

وی درباره لزوم استفاده از این نوع انرژی افزود: در حال حاضر لازم است که به سوی این انرژی‌ها حرکت کنیم زیرا کشور ما موقعیت بسیار خوبی در این زمینه دارد. در کشور آلمان که درصد تابش خورشید ۴۰ درصد کمتر از کشور ما است بر روی انرژی‌های تجدیدپذیر به خوبی سرمایه‌گذاری شده و به این نوع انرژی بسیار توجه شده است. همچنین کشورهایی مانند امارات و عربستان به خوبی از این انرژی‌ها استفاده کرده‌اند در حالی که منابع نفتی بسیار وسیعی دارند.

رئیس هیات مدیره انجمن شرکت‌های دانش بنیان خراسان رضوی عنوان کرد: در گذشته استفاده از انرژی باد شناخته و استفاده از آسیاب‌های بادی یکی از این موارد این شناخت بود، اما امروزه استفاده از انرژی خورشیدی به عنوان انرژی تجدیدپذیر جدیدتر محسوب می‌شود.

انرژی‌های تجدیدپذیر از جمله انرژی باد و خورشیدی در تمام دنیا به خوبی شناخته شده‌اند

شهریار صابر، عضو هیات مدیره سندیکای برق خراسان نیز درباره استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیرو استفاده از سوخت‌های فسیلی و تبعات محیط‌زیستی اظهار کرد: انرژی‌های تجدیدپذیر از جمله انرژی باد و خورشیدی در تمام دنیا به خوبی شناخته شده‌اند. عمدتاً از انرژی خورشید به دو طریق می‌توان استفاده کرد. یک بخش از آن استفاده از تابش خورشید و بخش دیگر آن گرمای خورشید است.

در قرن ۲۱ استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر فراگیر شده و توسعه پیدا کرد

وی درباره تاریخچه استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیردر دنیا افزود: بشر از هزاران سال پیش از آسبادها استفاده می‌کرد اما دانش استفاده از انرژی خورشیدی از نیمه اول قرن بیستم به وجود آمده و از اواخر قرن بیستم استفاده از انرژی خورشیدی در تولید برق شروع شد. در قرن ۲۱ استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر فراگیر شده و توسعه پیدا کرد.

عضو هیات مدیره انجمن شرکت های دانش بنیان استان خراسان رضوی تصریح کرد: در یک دهه اخیر در کشور ما رویکرد توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر از جمله انرژی باد و خورشیدی شروع شده و قوانین تا حدی گسترش یافته است. همچنین بخش خصوصی در این حوزه سرمایه‌گذاری انجام داده است.

پایان پذیری سوخت‌های فسیلی و آلودگی‌های محیط زیستی آن‌ها دلایل حرکت به سوی انرژی‌های تجدید پذیر 

صابر درباره لزوم توجه به توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر به دو دلیل اشاره کرد و گفت: بحث آلودگی‌های محیط‌زیستی ناشی از سوخت‌های فسیلی و از طرفی منابع محدود  سوخت‌های فسیلی لزوم توجه و توسعه انرژی‌‎های تجدیدپذیر را افزایش می‌دهد. این موارد از دلایل استفاده از منابع تجدیدپذیر است. اگرچه در حال حاضر منابع  فسیلی در کشور وجود دارد اما پاسخگوی نیاز برای آینده نیست. برای مثال اگر در سنوات قبل استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر خورشیدی توسعه یافته بود ما در سال جاری با مشکل قطع برق مواجه نمی‌شدیم. بیشترین تولید انرژی در نیروگاه‌های خورشیدی در زمان پیک مصرف تابستان است.

تا سال ۲۰۵۰ حدود ۶۰ درصد انرژی دنیا از انرژی‌های تجدیدپذیرتامین خواهد شد

وی ادامه داد: دنیا زودتر از ما به این نتیجه رسیده تا از انرژی‌های تجدیدپذیر استفاده کند و ۵۰ سال از کشور ما در این خصوص جلوتر است. پیش‌بینی سازمان‌های مختلف که در زمینه انرژهای تجدیدپذیر فعال هستند این است که تا سال ۲۰۵۰ حدود ۶۰ درصد انرژی دنیا از انرژی‌های تجدیدپذیر تامین خواهد شد. بنابراین با چنین پیش‌بینی‌هایی کشور ما نیز  باید توسعه این انرژی‌ها را  با سرعت بیشتری ادامه دهد. 

ظرفیت انرژی‌های تجدیدپذیر در ایران تا امروز کمتر از ۱۰۰۰ مگاوات است

عضو هیات مدیره انجمن شرکت‌های دانش بنیان خراسان رضوی خاطرنشان کرد: کل ظرفیت منصوب به انرژی‌های تجدیدپذیر در ایران تا امروز کمتر از ۱۰۰۰ مگاوات است. از ۸۶ هزار مگاوات ظرفیت تولید انرژی در کشور ما سهم انرژی‌های تجدید پذیر زیر ۱۰۰۰ مگاوات است.

عدم نیاز به مواد اولیه و پاک بودن از مزایای انرژی‌های تجدیدپذیر است

صابر درباره سایر مزایای انرژی‌های تجدید پذیر بیان کرد: این انرژی‌ها همانطور که از نامش پیداست از انرژی‌های تجدیدشونده تولید می‌شوند و به عبارت دیگر نیازی به مواد اولیه برای تولید این انرژی‌ها نیست و تقریبا در همه جا وجود دارند. پاک بودن و عدم آلایندگی محیط زیست از دیگر مزایای مهم این انرژی‌هاست. به جهت اینکه می‌شود این نیروگاه‌ها را  به صورت پراکنده نصب کرد این مساله در زمینه پدافند غیر عامل بسیار موثر است.

وی ادامه داد: از سال ۹۵ کمیته امداد به جای دادن مستمری به مددجوها با پرداخت تسهیلات این نیروگاه‌ها را برای مددجویان نصب کرده و با قرداد تضمینی ۲۰ ساله درآمدزایی برای مددجویان ایجاد کرد.

عضو هیات مدیره سندیکای برق خراسان در ادامه معرفی مزایای نیروگاه‌های تجدیدپذیر نقبی هم به بحث تلفات شبکه زد و گفت: مورد دیگر بحث تلفات شبکه است. وقتی نیروگاه‌های بزرگی در خارج شهر داریم تا انرژی برق به شهر برسد در مسیر تلفات خواهیم داشت اما وقتی نیروگاه‌های کوچک یا خانگی در محل وجود دارد این تلفات وجود نخواهد داشت.

حاکمیت باید به بخش خصوصی برای توسعه‌ انرژی‌های تجدیدپذیر بها بدهد

در ادامه این میزگرد میثم روح‌بخش، دبیر انجمن شرکت‌های دانش‌بنیان خراسان رضوی درباره نیاز استفاده از  انرژی‌های تجدیدپذیر اظهار کرد: جامعه و بطن آن به این نتیجه رسیده‌است که انرژی‌های تجدیدپذیر امروز برای جامعه نیاز است. این نیاز همیشه راه‌گشا است. انرژی اصلی که در حال حاضر استفاده می‌شود، انرژی برق است. در گذشته ما بیشتر از انرژی‌های فسیلی مثل نفت و ... استفاده می‌کردیم و انرژی‌های تجدیدپذیر به صورت انرژی‌های کمکی برای انرژی‌های فسیلی محسوب می‌شدند امّا امروز که با کمبود برق در کشور مواجه شده‌ایم، به خوبی می‌دانیم که درکشوری مانند ایران که محل‌های خوبی برای جانمایی ابزار تولید این انرژی ها  وجود دارد؛ توسعه‌ انرژی های تجدیدپذیر ضروری به‌نظر می‌رسد و باید باتوجّه به نگاه روز دنیا به این  سمت‌وسو  برویم.  حاکمیت باید به بخش خصوصی برای توسعه‌ انرژی‌های تجدیدپذیر بها بدهد. کمبود برق و کمبود گاز، بسیار استفاده از این انرژی‌های تجدیدپذیر در کشور را پررنگ‌تر می‌کند.

وی در پاسخ به این سؤال که آیا امروز مختار یا مجبور به استفاده از این انرژی‌ها هستیم، بیان کرد: به نظر بنده درحال حاضر ما باید به اجبار به استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیرحرکت کنیم.

مدنی عضو هیات مدیره سندیکای صنعت برق ایران نیز در پاسخ به این سوال که آیا توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر در قوانین و اسناد بالادستی در اولویت قرار دارد یا خیر، گفت: اولویت موضوع زیاد است اما حرف اصلی این است که چقدر به این موضوع اهمیت داده و چقدر موفق بوده‌ایم. ما از نظر تئوریک به آن اهمیت داده‌ و  بیان کرده‌ایم که کاربرد انرژی‌های تجدیدپذیر خوب است اما عملکرد ما مبین این باور نیست ما هنوز باور داریم که نفت و گاز وجود دارد. هنوز باور درستی در ذهن ما شکل نگرفته است. امروز به بن بست رسیده‌ایم و مشاهده می‌کنیم که در تابستان ۱۰ هزار مگاوات کمبود برق داریم.

وی از خشکسالی به عنوان دلیل اصلی کمبود برق امروز در کشور یاد کرده و تصریح کرد: هزینه‌های زیادی بر روی نیروگاه‌ها برق آبی شده است. امروز چون به بحران بی‌برقی رسیده‌ایم باید به دنبال راه‌حل باشیم.

امروزه در دنیا شبکه برق زیربنایی‌ترین ساختار است

رئیس هیات مدیره انجمن شرکت‌های دانش بنیان خراسان رضوی اظهار کرد: امروزه در دنیا شبکه برق زیربنایی‌ترین ساختار است. نفت و گاز به آن اندازه اهمیت ندارد. برای مثال در اروپا همه انرژی‌ها تبدیل به برق می‌شود. باید درک کنیم شبکه برق در کشور حیاتی است.  در حال حاضر وزارت نیرو در کشور ۷۰ هزار میلیارد تومان به پیمانکاران بدهکار است. زیرا اقتصاد برق در کشور دچار دور باطلی شده است.  یعنی هزینه تولید برق با فروش آن همخوانی ندارد.

مدنی با اشاره به روش درست عرضه و تقاضای برق بیان کرد: روش درست، تعادل عرضه و تقاضای برق در بورس انرژی است که در آنجا تعرفه برق به صورت شناور بر اساس عرضه و تقاضا تعیین شود. بر همین  اساس و با همین رویکرد در اروپا هر کیلووات برق گاها تا اعداد بسیار بالا به فروش رسیده و گاهی حتی شهروندان برق مجانی دریافت کرده‌اند.

باید تولید پراکنده در کشور را حمایت کنیم

وی ادامه داد: در کشو به ترکیبی از همه نیروگاه‌هی برق- آبی و خورشیدی و بادی و ... نیاز داریم. باید تولید پراکنده در کشور را حمایت کنیم. یکی از این روش‌ها نیروگاه‌های خورشیدی در مقیاس‌های کوچک است.