نشست بررسی چالش‌ها و راهبرد‌های توسعه صادرات صنعت برق، در حاشیه سومین روز از برگزاری بیست و یکمین نمایشگاه بین المللی صنعت برق ایران، در طبقه سوم سالن خلیج فارس نمایشگاه بین المللی تهران برگزار شد.
در این نشست که به همت سندیکای صنعت برق ایران برگزار شد، علاوه بر جمعی از فعالان صنعت برق، محمدعلی فرحناکیان، مشاور وزیر نیرو در امور بین الملل و رئیس مرکز هماهنگی دیپلماسی آب و برق وزارت نیرو، عبدالصاحب ارجمند، مدیرکل دفتر راهبری و نظارت بر انتقال و توزیع برق وزارت نیرو، علیرضا کلاهی رئیس کمیسیون صنایع اتاق ایران، کربلایی، دبیر کمیته ماده ۱۹ سازمان توسعه تجارت و علی بخشی، رئیس هیات مدیره سندیکا حضور داشتند.
در ابتدای این نشست محمدعلی فرحناکیان ضمن اشاره به لزوم جلوگیری از ایجاد رقابت مخرب بین شرکت‌های صادرکننده خدمات فنی و مهندسی، اذعان کرد: ساماندهی و استفاده از ظرفیت استان‌های مرزی در توسعه صادرات کالا و خدمات فنی مهندسی، برگزاری نمایشگاه‌ها و سایر نشست‌های صادراتی و افزایش کارایی آن‌ها و نیز ساماندهی مطالعات بازار‌های صادراتی از جمله مهمترین الزامات توسعه صادرات این صنعت است.
رئیس مرکز بین الملل هماهنگی دیپلماسی آب و برق وزارت نیرو، خاطرنشان کرد: ضروری است که نحوه حضور شرکت‌های ایرانی در بازار‌های هدف به شکلی موثر سازماندهی شده و برای کنترل کیفی محصولات صادراتی مقررات لازم تدوین شود. همچنین باید ضمن جمع آوری آمار و اطلاعات مرتبط با صادرات کالا و خدمات فنی و مهندسی، اصلی‌ترین موانع پیش روی صادرات کالا و خدمات فنی مهندسی شناسایی و برای حل آن‌ها چاره اندیشی شود.
در ادامه عبدالصاحب ارجمند، هم با بیان اینکه تدوین نقشه راه توسعه صادرات صنعت برق و انرژی با همت سندیکا، یکی از دستاورد‌های موثر در این حوزه است، اذعان کرد: خوشبختانه ما در وزارت نیرو با کمک سندیکا در حوزه صادرات برنامه ریزی خوبی داشتیم. در همین راستا باید بتوانیم از کمک بخش خصوصی در حوزه صادرات بهره ببریم. افزون بر اینکه نقشه راه تهیه شده توسط سندیکا در خصوص صادرات، در نهایت به امضای تفاهم نامه‌ای بین ایران و عراق منجر شد و بر همین اساس رقم قابل توجهی پروژه تعریف شد که متاسفانه به دلیل تحولات عراق در مرحله اجرا متوقف شد؛ لذا از ظرفیت‌های این سند برای توسعه صادرات می‌توان به خوبی بهره برد.
مدیرکل دفتر راهبری و نظارت بر انتقال و توزیع برق وزارت نیرو همچنین تاکید کرد: جلسات زیادی با عراق برگزار شده و از تمامی ظرفیت‌های سازندگان و پیمانکاران ایرانی بازدید شده است. امیدواریم که با برقراری ثبات در عراق به زودی این تفاهم نامه به روز شده تا شرکت‌های عضو سندیکا از پروژه‌های تعریف شده استفاده کرده و صادرات صنعت برق رونق بیشتری بگیرد. به علاوه امیدواریم که این نوع تفاهم نامه‌ها در بازار‌های هدف دیگر نیز پیاده شود.
در بخش دیگری از این جلسه رییس کمیسیون صنایع اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران ضمن تاکید بر تبدیل شدن ضرورت اصلاح سیاست‌های صادراتی به یک گفتمان رایج، تصریح کرد: امیدوارم صنعت برق بتواند در حوزه صادرات به جایگاه واقعی خود برسد. ما در اتاق ایران نیز به صورت مستمر به دنبال بررسی و پیگیری چالش‌های صادراتی هستیم.
علیرضا کلاهی همچنین ضمن اشاره به صادرات گسترده مواد خام صنعتی تاکید کرد: لغو معافیت مالیاتی صادرات برای صادرات مواد و خام فروشی و همچنین متناسب کردن جایزه صادراتی با ارزش افزوده صادرات به دولت پیشنهاد شده است و زمینه برای حضور گسترده‌تر شرکت‌ها در بازار‌های هدف صادراتی فراهم شود.
در ادامه این جلسه مهندس کربلایی، دبیر کمیته ماده ۱۹ نیز ضمن تاکید بر نگاه ویژه سازمان توسعه تجارت نسبت به توسعه صادرات خدمات فنی و مهندسی شده است در نقشه راه جدید این سازمان، خاطرنشان کرد: واقعیت این است که ما در زمینه ورود به بازار‌های خارجی نسبت به رقبای خود عقب مانده ایم و ادامه این روند، علاوه بر اینکه سهم ما را از بازار‌های منطقه‌ای و جهانی کاهش می‌دهد، باعث می‌شود که ظرف سه سال آینده در کشور‌های هدف، حرفی برای گفتن نداشته باشیم.
کربلایی در ادامه به زمینه مساعد صادرات به کشور‌های منطقه به دلیل نزدیکی مذهبی و زبانی اشاره کرد و افزود: در حال حاضر بین ایران و دولت جدید افغانستان تفاهم نامه‌هایی امضا شده که بر اساس آن در حوزه برق هم پروژه‌هایی برای شرکت‌ها تعریف خواهد شد و امیدواریم این اقدام به توسعه صادرات این صنعت کمک کند.
وی همچنین اذعان کرد: بخش خصوصی باید در حوزه صادرات به بازار‌های دوردست هم نگاه ویژه‌ای داشته باشد و از ظرفیت این بازار‌ها استفاده کند. در همین راستا تشکل‌های اقتصادی نظیر سندیکای صنعت برق ایران باید بر شناسایی بازار‌های هدف جدید و معرفی آن‌ها به کمیته ماده ۱۹ و سازمان توسعه تجارت تمرکز کرده و پیشنهادات خود را برای گسترش حضور شرکت‌های ایرانی در بازار‌های مختلف ارائه دهند؛ لذا ضروری است که بخش خصوصی و در راس آن تشکل‌های اقتصادی و سندیکا با همکاری و همفکری سازمان توسعه تجارت، بستر‌های لازم را برای ایجاد بازار‌های جدید صادراتی فراهم کنند، چرا که ظرفیت و پتانسیل قابل توجهی برای صادرات در کشور وجود دارد.
در همین راستا رئیس مرکز بین الملل هماهنگی دیپلماسی آب و برق وزارت نیرو با تاکید بر نقش کلیدی سازمان توسعه تجارت در رفع چالش‌های پیش روی صادرکنندگان، تصریح کرد: لازم است سازمان توسعه تجارت ایران با تعریف ماموریت‌های جدید به منظور ایجاد ارتباطی سازمان یافته بین کمیته‌های استانی توسعه صادرات غیرنفتی با استان‌های مجاور از کشور‌های همسایه برنامه ریزی کرده و در این راستا استفاده از ظرفیت ارتباط استان‌های مرزی برای توسعه صادرات کالا و خدمات فنی مهندسی در حوزه‌های مختلف را در دستور کار خود قرار دهد.
در بخش دیگری از این نشست، منصور سعیدی عضو علی البدل هیات مدیره سندیکای صنعت برق ایران و مدیرعامل شرکت صانیر هم ضمن گلایه مندی از نهاد‌ها و مدیران ارشد حوزه صادرات به دلیل عدم حضور در این نشست، عنوان کرد: ما در نوک پیکان صادرات فشار‌ها و مشکلات بسیاری را متحمل می‌شویم. مشکل اینجاست که ما اصلا دیپلماسی اقتصادی را به درستی نمی‌شناسیم. سفارتخانه‌های ما در کشور‌های هدف اساسا مذاکرات اقتصادی را بلد نیستند. این درحالی است که آن‌ها باید علاوه بر زمینه سازی برای حضور شرکت‌های ایرانی، محلی برای رفع اختلاف نظر شرکت‌ها و جلوگیری از ایجاد رقابت مخرب آن‌ها در بازار‌های صادراتی باشند.
این فعال اقتصادی در ادامه تاکید کرد: متاسفانه سفارتخانه‌های ایران به درستی نقش اقتصادی خود را برای حمایت از صادرکنندگان کشورمان ایفا نمی‌کنند. این در حالی است که آن‌ها می‌توانند حتی از ورود شرکت‌های فاقد استاندارد‌های بین المللی به بازار‌های این کشور‌ها و بدنام شدن نام شرکت‌های ایرانی در بازار‌های این کشور‌ها جلوگیری کنند.
وی با بیان اینکه با وجود روابط دیپلماسی گسترده با کشور عراق و همچنین وابستگی این کشور به برق و گاز ایران، شرکت‌های ایرانی با مشکلات گسترده‌ای در عراق مواجه شده اند، افزود: ما باید ضمن تعریف ساختار‌ها و استاندارد‌های مشخص برای کار شرکت‌های ایرانی در بازار‌های صادراتی، از روش‌های دیپلماتیک به منظور بازارسازی برای شرکت‌های ایرانی و نیز حل مشکلات آن‌ها استفاده کنیم که متاسفانه تا امروز این اتفاق نیفتاده است.
در بخش پایانی این جلسه رییس هیات مدیره سندیکای صنعت برق ایران با اشاره به اینکه صادرات خدمات فنی و مهندسی موتور پیشران تجهیزات تولید داخلی است و حجم صادرات این بخش را هم افزایش می‌دهد، گفت: موضوعات مربوط به صادرات، طی تعاملات و جلسات متعدد، احصا شده، اما متولیان صادرات صدای واحدی ندارند و فرماندهی مشخصی برای این موضوع کلیدی تعریف نشده است. به همین دلیل در غالب موارد، موضوعات حوزه صادرات به صورت جزیره‌ای و موازی کاری دنبال می‌شود و به همین دلیل هم عمدتا پیگیری‌ها به نتیجه روشنی نمی‌رسد.
وی همچنین خاطرنشان کرد: نقطه قوت صنعت برق قدرت رقابت پذیری بین المللی آن است، ضمن اینکه ارزش افزوده صادرات این حوزه ۸ برابر سایر صنایع است. مهم این است که موانع پیش روی صادرکنندگان این حوزه برداشته شود. به عنوان مثال رفع مشکلات بانکی یکی از اقدامات کلیدی برای توسعه صادرات است، چرا که نقش بانک‌ها در حوزه صادرات بسیار موثر است.
رییس هیات مدیره سندیکای صنعت برق ایران در ادامه به لزوم ایجاد هماهنگی بین نهاد‌های سیاستگذار حوزه صادرات و نیز همفکری آن‌ها با بخش خصوصی و ایجاد انسجام و همدلی بین همه بازیگران عرصه صادرات، اذعان کرد: پیشنهاد می‌کنم زمینه‌ای را فراهم آوریم که همه بازیگران حوزه صادرات را به هم پیوند بزنیم. در همین راستا ایجاد یک مرکز واحد برای هماهنگی صادرات خدمات فنی مهندسی صنعت برق می‌تواند در این حوزه کارساز واقع شود و زمینه را برای همفکری همه بخش‌های مرتبط از جمله بخش خصوصی، وزارت نیرو، سازمان توسعه تجارت، وزارت صمت و اتاق بازرگانی فراهم کند.