علل خاموشی و راهکارهای مقابله با آن

بروز خاموشی‌ها در زمستان سال گذشته و ابتدای سال جاری، علاوه بر خساراتی که بر بخش‌های مختلف اقتصادی و اجتماعی کشور وارد نمود، موجب نگرانی جامعه و ارکان مختلف حاکمیتی گردید بویژه آنکه دلایل ارائه شده از سوی دستگاه‌های اجرایی با نظرات خبرگان و متخصصان همسو نبود. با توجه به اهمیت موضوع خاموشی‌ها و اثرات اقتصادی و اجتماعی آن،  سندیکای صنعت برق ایران در یک گزارش کارشناسی با استفاده از اطلاعات منتشرشده و تحلیل روندهای کشور، علل خاموشی برق در سال 1400، را بررسی  و  راهکارهایی برای پیشگیری و مقابله با آن پیشنهاد کرده است. 

یافته‌های این گزارش نشان می‌دهد علت اصلی بروز خاموشی ها تفاوت نرخ رشد تقاضا و عرضه برق در یک دهه گذشته بوده است به نحوی که رشد تقاضا در دهه گذشته صعودی بوده و به‌طور متوسط 5 درصد رشد داشته است. این در حالی است که روند رشد ظرفیت تولید برق کشور در ده سال گذشته به‌طور متوسط نزولی بوده و متوسط رشد آن سه درصد بوده است(نمودار). این اختلاف دو درصدی بین نرخ رشد عرضه برق و مصرف برق منجر به شکاف عرضه و تقاضا می‌شود که در نتیجه آن حجم عرضه برق از حجم تقاضای برق جا می‌ماند و منجر به خاموشی شده است.

در بخش دیگری از این گزارش با بررسی وضعیت سرمایه گذاری های صنعت برق بیان شده است که بخش عمده سرمایه‌گذاری ریالی کشور در بخش توزیع و انتقال بوده است به نحوی‌که در  5 سال اخیر سهم بخش تولید از مجموع سرمایه‌گذاری انجام شده حدود 15 درصد می‌باشد. نکته مهم دیگر آن است که میزان سرمایه‌گذاری متناسب با نرخ تورم نبوده است به نحوی که اگر اثر تورم را از حجم سرمایه‌گذاری‌ها خنثی کنیم این روند نزولی می‌باشد. به عبارتی اگر معادل ارزی سرمایه‌گذاری انجام شده را محاسبه شود، مشاهده می‌شود که روند سرمایه‌گذاری در صنعت برق از سال 1387 نزولی شده و از 5/6 میلیارد دلار در سال 1387 به 63/0 میلیارد دلار در سال 1399 رسیده است.

در انتهای گزارش، پس از بیان علل خاموشی، «افزایش ظرفیت تولید و شبکه برق»، «متنوع سازی سبد عرضه و تغییر مدل کسب‌وکار تولید-مصرف برق»، «کاهش تلفات و بهینه‌سازی مصرف برق (کاهش شدت مصرف)» و «اصلاح منحنی بار شبکه برق (پیک سایی)» به عنوان راهکارهای مقابله با خاموشی طرح شده است.  

فایل پیوست