عزم سندیکا برای فعلیت بخشیدن به ظرفیت‌های صادراتی صنعت برق
نشست مشترک شرکت مادر تخصصی ساتکاب و سندیکای صنعت برق ایران با عنوان ظرفیت‌ها و چشم‌انداز صادرات صنعت برق روز شنبه 10 آبان ماه در حاشیه نوزدهمین نمایشگاه بین‌المللی صنعت برق ایران و با حضور مهندس باقری نایب رییس هیات مدیره سندیکا، دکتر پدیدار رییس کمیسیون انرژی اتاق تهران، مهندس نوری نایب رییس هیات مدیره ساتکاب و مهندس صبور مقدم نماینده مرکز توسعه صادرات و پشتیبانی صنایع آب و برق وزارت نیرو برگزار شد.
در ابتدای نشست مهندس پیام باقری، نایب رییس هیات مدیره سندیکا اظهار کرد: صادرات عرصه رقابت بین دولت‌هاست و امروز صادرات به عنوان یکی از شاخص‌های کلان اقتصادی در دنیا مطرح است. صادرات به عنوان موتور پیشران عبور از بحران‌های اقتصادی و توسعه اقتصادی تلقی می‌کنیم.
باقری ادامه داد: با توجه به شرایطی که امروز بر فضای کسب و کشور و روابط بین‌الملل حاکم است، موضوع صادرات باید به طور جدی مورد توجه باشد. امروز ما شاهد این هستیم که صادرات تجهیزات به رقمی بالغ بر ۲۷۸۲ میلیارد دلار رسیده که نشان می‌دهد بسیاری از کشور‌ها بر موضوع صادرات تمرکز کرده اند.
وی تصریح کرد: در ایران نشانه‌ها حاکی از این است که آمار صادرات نزولی است. صنعت برق به عنوان صنعت پرچمدار صادرات خدمات فنی و مهندسی از سال۹۴ تا امروز سیر نزولی داشته است.در بخش تجهیزات هم آمار نشان می‌دهد که سیر نزولی داریم.
نایب رییس هیات مدیره سندیکا ادامه داد: صادرات ما عمدتا بر پایه مواد اولیه و خام است. صادرات اصلی متکی بر مشتقات نفتی و مواد فولادی است و گرایش به سمت مواد خام است.در سال ۹۷ قیمت هر تن کالای صادراتی ۳۷۸ دلار بوده در مقابل هر تن کالای وارداتی ۱۳۳۰ دلار یعنی سه و نیم برابر صادرات بوده است.
وی گفت: این‌ها نشان می‌دهد که از همه ظرفیت‌های صادراتی کشور استفاده نشده و در کانال ۴۰ میلیارد دلار صادرات گیر افتاده ایم پس پارادایم صادرات باید تغییر پیدا کند. علیرغم اینکه در برنامه ششم توسعه برنامه ریزی شده که تا سال ۱۴۰۰ باید ۱۲۰ میلیارد دلار صادرات با نرخ رشد ۱۵ درصد داشته باشیم، امروز صادرات ما در کانال۴۰ میلیارد دلار محبوس شده است.
باقری ادامه داد: تغییر پارادایم در حوزه صادرات یعنی حرکت از خام فروشی به سمت صادرات با ارزش افزوده بالا با خلق ثروت بیشتر است. اگر بخواهیم به این موضوع بپردازیم باید صنایعی را انتخاب کنیم که ذاتا استعداد خلق ارزش افزوده را دارند و اینجاست که پای صنعت برق به طور جدی به میان می‌آید چرا که ما هم تجهیزات و هم خدمات صنعت برق در بالاترین قله‌های هرم ارزش افزوده در کشور قرار دارد.
نایب رییس هیات مدیره سندیکا افزود: تقاضای وافری در کشورهای منطقه برای انرژی وجود دارد و ما در بستری قرار داریم که بیش از هزار میلیارد دلار تقاضا در آن وجود دارد. اگر بنا داریم این پتانسیل بالقوه را به فعلیت برسانیم و صادرات را افزایش دهیم، طبیعتا باید حمایت‌ها را به سمت صنایعی ببریم که می‌توانند این ارزش افزوده را ایجاد کنند.
وی افزود: صادرات در صنعت برق در زنجیره‌ای قرار دارد که ابتدای آن صادرکنندگان و انتهای آن مصرف کنندگان و حلقه‌های که این زنجیره را به هم وصل می‌کنند، عواملی هستند که اگر به درستی ماموریت خود را انجام ندهند، انتظار ما در حوزه صادرات محقق نخواهد شد.
باقری گفت: نظام بانکی کشور، گمرکات، سازمان توسعه تجارت، صندوق ضمانت صادرات، بانک توسعه صادرات، سیستم حمل و نقل و ... باید دست به دست هم دهند تا ما بتوانیم عدد صادرات خود را با آنچه انتظار می‌رود، تنظیم کنیم.شرکت‌های پیمانکار، سازنده و مشاور در صنعت برق که مبدا صادرات هستند باید توانایی لازم را برای به فعلیت رساندن ظرفیت‌های صادرات داشته باشند.
نایب رییس هیات مدیره سندیکا گفت: در صنعت برق شاهد شرایط ویژه و رکودی هستیم که دلایل مختلفی دارد و این رکود باعث شده شرکت‌هایی که باید پرچم صادرات را به دوش بگیرند، ضعیف و نحیف شده و نتوانند فعالیت خود را ادامه دهند.در پیش آمدن این شرایط جز تحریم‌ها که اثر خود را گذاشته اند، خود تحریمی‌ها نیز موثر است. خود تحریمی بخش خصوصی را تضعیف کرده و شرکت‌ها برای اینکه بتوانند مشکلات خود را حل کرده و از رکود خارج شوند به سمت بازار پول و بانک‌ها برای تامین سرمایه در گردش حرکت کردند.
نایب رییس هیات مدیره سندیکا افزود: وقتی رکود حاکم است و پروژه‌ها جلو نمی‌رود طبیعتا امکان بازپرداخت تسهیلات بانکی هم برای شرکت‌ها وجود ندارد و شرکت‌ها را مجبور به کاهش ضرب آهنگ تولید می‌کند. امروز شرکت‌های صنعت برق با یک سوم ظرفیت در حال کار هستند، طبق آمار احصا شده توسط سندیکا، از ۱۰۰۰ شرکت ثبت شده صنعت برق، ۵۰۰ شرکت فعالیتی ندارند.
باقری افزود: نظام مالیاتی کشور در لطمه زدن به بنیان شرکت‌های خصوصی تاثیر داشته است. فقط از ۴۰ درصد ظرفیت موجود کشور در دریافت مالیات استفاده می‌شود. نظام بانکی محافظه کار به جای اینکه حامی بخش صادرات باشد مانع صادرات است.
وی گفت: امروز روابط کارگزاری‌ها برای نقل و انتقال پول دچار مشکل شده است، سرمایه صندوق ضمانت صادرات سه دهم رقم صادرات است لذا توانایی پوشش ندارد و با چنین ضمانتی نمی‌توان وارد فضای صادرات شد. شرکت‌ها برای وصول مطالبات خود دچار مشکل هستند که این امر بنیان آنها را تضعیف کرده و مانع از پرداختن به امر صادرات می‌شود.
وی تصریح کرد: ۴۰۰ قرارداد به ارزش ۱۳۰۰ میلیارد تومان به دلیل نوسانات نرخ ارز متوقف شده است؛ و متاسفانه ذائقه کارفرمایان ما به سمت ضبط ضمانتنامه هاست که این امر بنیان بخش خصوصی را تضعیف کرده است، چطور می‌توان از این صنعت انتظار صادرات داشت.
نایب رییس هیات مدیره سندیکا گفت: ما در سندیکا به دنبال مذاکرات جدی با وزارت نیرو و توانیر برای حل مشکل قرارداد‌های متوقف هستیم تا بتوانیم در دوره وزارت آقای اردکانیان موضوع قرارداد تیپ را به سر منزل مقصود برسانیم تا همه ریسک‌های قرارداد بر روی دوش پیمانکاران و سازندگان نباشد.
باقری تاکید کرد: اگر به دنبال تقویت صادرات هستیم باید بخش خصوصی را هم تقویت کنیم که نتیجه تقویت صادرات، رونق تولید خواهد بود.سندیکای صنعت برق با همکاری ساتکاب سند راهبردی چالش‌ها و راهکار‌های توسعه صادرات صنعت برق را تهیه کرده است که در مراسمی این سند که با حمایت کمیسیون انرژی اتاق تهران انجام شده، رونمایی خواهد شد.
حمایت از فعالان بخش خصوصی صنعت برق باید در اولویت دولت باشد
در ادامه نشست دکتر رضا پدیدار، رئیس کمیسیون انرژی اتاق تهران اظهار کرد: ما برای تحقق توسعه صادرات در کشور الزاما نیاز به الگوی راهبردی حمایت از تولید داریم، تا الگوی حمایت از تولید فراهم نشود نمی‌توان به صادرات امیدوار بود.
وی افزود: دغدغه اصلی سیاستگذاران کشور حمایت از تولید ملی است، اما موضوعی که در این بین پنهان مانده، اجرایی نشدن برنامه‌ها و عملی نشدن حرف‌هایی است که گفته شده است. امروز سندیکای صنعت برق ایران به دنبال عملیاتی ساختن برنامه‌های صادراتی است و کمیسیون انرژی با تمام قوا پشت سر سندیکاست.
رئیس کمیسیون انرژی اتاق تهران ادامه داد: حمایت از بخش خصوصی در ۶ برنامه توسعه خیلی ناچیز بوده است، بررسی‌ها نشان می‌دهد که در برنامه چهارم توسعه فقط ۲۲ درصد از این بخش حمایت شده و در سایر برنامه خیلی کم بوده است.
دکتر پدیدار گفت: حمایتی که دولت برای دسترسی به بازار داشته است در قالب دو حکم و حدود یک درصد برای فعالان بخش خصوصی بوده است. جایگاه بخش خصوصی در ترکیب سبد مدیریتی اقتصادی کشور فقط ۱۴ درصد است. در حالی که توان بخش خصوصی برای توسعه کشور ۵۷ درصد محاسبه شده، متاسفانه فقط از ۱۵ درصد این ظرفیت بهره‌برداری می‌شود.
وی تصریح کرد: قانون در حمایت از تولید و بخش خصوصی کاهلی داشته است، تصویب انبوه قوانین و مقررات برای حمایت از تولید و صادرات به درد نمی‌خورد. ما باید زمینه‌های اجرای عادلانه و بیطرفانه قوانین را برای استفاده از ظرفیت‌های بخش خصوصی فراهم کنیم. حمایت از بخش خصوصی صنعت برق باید در اولویت قوانین حمایتی دولت باشد چرا که اگر برق نباشد، هیچ چیزی دیگری نیست.
رئیس کمیسیون انرژی اتاق تهران افزود: ما در فرایند توسعه صادرات برق نیاز به دیپلماسی اقتصادی بخش خصوصی داریم و تهیه دیپلماسی اقتصادی صنعت برق باید در دستور کار سندیکا باشد. در اقتصاد انرژی، اقتصاد برق شاگرد اول است لذا باید مکانیزم ناکارآمد قیمت‌گذاری اصلاح و علت کاهش سرمایه‌گذاری در این صنعت مشخص و بررسی شود.
ساتکاب به دنبال تسهیل‌گری در توسعه صادرات صنعت برق
در ادامه، مهندس نوری نایب رئیس هیات مدیره ساتکاب با اشاره به اینکه ساتکاب از اواخر دولت یازدهم با رویکر جدید شروع به کار کرده است، اظهار کرد: در رویکرد جدید ساتکاب تنوع‌بخشی به تولید و تولیدکنندگان داخلی و کمک به شکوفایی استارتاپ‌ها و فناوری‌های نوین مطرح است. توسعه رقابت هم در حوزه داخلی و هم در صادرات یکی دیگر از اهداف ساتکاب است که اقداماتی از قبیل ایجاد وندور لیست تولیدکنندگان در صنعت آب و برق انجام شده تا به رقابت‌پذیری مناسب شرکت‌ها کمک کند.
وی با تاکید بر اینکه نگاه ساتکاب استفاده از توانمندی بخش خصوصی است، ادامه داد: وزارت نیرو به دنبال هوشمندسازی صنعت آب و برق است که برای انجام این کار در بخش نرم افزاری، تجهیزات مخابرات و سخت افزارهای برقی به شدت به صنعت برق نیازمند خواهیم بود تا در فضای کاری که ساتکاب ایجاد خواهد کرد، ورود پیدا کنند.
مهندس نوری افزود: کمک به توسعه صادرات یکی از سرفصل‌های مهم ابلاغ شده توسط وزیر نیرو است که مسئولیت آن به ساتکاب واگذار شده است. در این راستا ما به زودی و ظرف دو ماه آینده اولین دفتر ما در بیروت لبنان بازگشایی خواهد شد که ایجاد نمایشگاه‌های دائمی برای عرضه تجهیزات و خدمات برق یکی از اقدامات این دفتر خواهد بود.
نایب رئیس هیات مدیره ساتکاب تصریح کرد: تنظیم روابط شرکت‌های صادرکننده وظیفه دیگر دفاتر ساتکاب در کشورهای مختلف است تا سهم شرکت و نحوه فعالیت شرکت‌ها شفاف شود و از این درهم تنیدگی نامناسب جلوگیری شود. ساتکاب به دنبال تسهیل‌گری در انعقاد قراردادها بین شرکت‌های ایرانی با کشورهای دیگر است.
وی تاکید کرد: تمرکز امور صادراتی در بخش وزارت نیرو به ساتکاب واگذار شده است و ما تمام تلاش خود را برای تسهیل‌گری در مسیر صادرات به کار خواهیم گرفت و از همه فعالان این بخش انتظار درداریم مشکلات خود را منعکس کنند تا با روش‌بینی و سرعت عمل برای حل آنها گام برداریم. هدف اصلی فعالیت ساتکاب تسهیل‌گری است نه تصدی‌گری، ما باید در ابتدا به رونق تولید داخلی کمک کنیم تا به تبع آن بتوانیم در زمینه صادرات نیز توسعه پیدا کنیم.
ضرورت تدوین نظام‌نامه ساماندهی رقابت موثر شرکت‌های ایرانی در بازارهای صادراتی
در ادامه نشست مهندس صبور مقدم، نماینده مرکز توسعه صادرات و پشتیبانی صنایع آب و برق وزارت نیرو اظهار کرد: وزارت نیرو برای توسعه صادرات راهبردهای مناسبی تهیه کرده و خوشبختانه نتایج خوبی هم گرفته است به طوری که این وزارتخانه در زمینه توسعه صادرات پیشرو بوده و رتبه خوبی دارد.
وی ادامه داد: صنعت برق ظرفیت زیادی در حوزه صادرات دارد که باید اهتمام ویژه‌ای به آن داشت. در مسیر صادرات با مشکلات و مسائلی روبرو بوده و هستیم اما با این حال صنعت آب و برق کشور حضور خوبی در بازارهای منطقه داشته است.
مهندس صبور مقدم با بیان مسائل شرکت‌ها در زمینه صادرات گفت: رقابت ناسالم بین شرکت‌های ایرانی در بازارهای منطقه حاد شده است، ما با کمک سندیکا به دنبال تهیه نظام‌نامه ساماندهی رقابت موثر شرکت‌های ایرانی در بازارهای صادراتی هستیم. تدوین نظام‌نامه ارزیابی و احراز کیفیت خدمات صنعت آب و برق نیز در دستور کار قرار دارد چراکه کیفیت پایین برخی محصولات صادراتی باعث اعتراض کارفرمایان و انعکاس این مسئله به وزارت نیرو شده است. تنظیم نظام‌نامه برندسازی صنعت آب و برق نیز یکی دیگر از اقداماتی است که باید انجام شود.
نماینده مرکز توسعه صادرات و پشتیبانی صنایع آب و برق وزارت نیرو ادامه داد: هدف ما گسترش ارتباط الکتریکی با کشورهای همسایه و منطقه است که با این اقدام صادرات نیز افزایش پیدا خواهد کرد. بازار اوراسیا نیز بازار خوبی است که باید با سیاست‌گذاری درست بهترین بهره را از آن برد.
در پایان جلسه "محمد زهیر خربوطلی" وزیر برق سوریه نیز در جلسه حضور پیدا کرد و به سوالات فعالان بخش خصوصی صنعت برق پاسخ داد.