با توجه به اهمیت ویژه‌ای که بنگاه‌های کوچک و متوسط برای اقتصاد کشور دارند، بسیاری از کارشناسان معتقدند در شرایط رکود فعلی، ورود به بازارهای بورس و فرابورس راه نجاتی برای این شرکت‌هاست که این امر نیازمند یک حرکت و تاکتیک اصولی و ساختاری است.
عباس آرگون؛ نایب رئیس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق تهران
شرکت‌های SME در فرایند پذیرش بازار سرمایه با چالش‌های زیادی مواجهند که ناشی از عدم شفافیت دفاتر آنها، فرار مالیاتی و عدم ارائه گزارش‌های مالی و عملیاتی و ... است. عباس آرگون، نایب رییس اول کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران در گفتگوی پیش رو به بررسی این موضوع پرداخته است.
در شرایط رکود فعلی، بنگاه‌های اقتصادی برای حفظ نقدینگی و تامین مالی مورد نیاز خود چه باید بکنند؟
با توجه به تحریم‌ها و بحران اقتصادی کشور، تقریبا تمام راه‌های ارتباطی از قبیل یوزانس، فاینانس و سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی (FDI) برای تجارت و انعقاد قرارداد با کشورهای خارجی مسدود است و مشکلات خاص خود را دارد. در حال حاضر اتکای واحدهای صنعتی، تولیدی و بازرگانی به منابع داخلی است که با استفاده از ابزارها و شیوه‌های مختلف قابل تحقق است.
در شرایط کنونی شرکت‌های کوچک و متوسط با توجه به نوع تخصص و حوزه فعالیت خود می‌توانند برای نوآوری و شکوفایی از صندوق توسعه ملی کمک بگیرند و شرکت‌های بازرگانی که در حوزه صادرات کار می‌کنند می‌توانند از تسهیلات صندوق ضمانت صادرات بهرمند شوند. راهکار دیگر برای تامین مالی شرکت‌های کوچک و متوسط کمک گرفتن از نظام بانکی در قالب ایجاد گشایش اعتباری و خرید دِین و فاکتورینگ است.
به‌علاوه، انتشار اوراق گام (گواهی اوراق مولد) که به‌تازگی مطرح شده اما هنوز عملیاتی نشده است، راهکار دیگری است که در صورت عملیاتی شدن می‌تواند کمک موثری در بهبود تامین مالی شرکت‌ها به‌خصوص شرکت‌های کوچک و متوسط باشد.
روش دیگر، عرضه سهام شرکت‌ها در بازار بورس و فرابورس است تا از محل آن نه از طریق فروش سهام، بلکه از طریق افزایش سرمایه شرکت یا با استفاده از حق تقدم و نیابت عرضه سهام بتوانند تامین مالی کنند. در حال حاضر این شیوه‌های تامین مالی در کشور موجود و قابل استفاده است.
آیا بازارهای سرمایه می‌توانند به تامین مالی صنایع به‌ویژه بخش‌های زیرساختی کمک کنند؟
بله، واحدهای صنعتی، تولیدی و بازرگانی از طریق بازار سرمایه (بورس و فرابورس) می‌توانند تامین مالی کنند. البته ورود در بورس به یک سری اصول و مقررات ویژه وابسته است.
خصوصا ورود بنگاه‌های کوچک و متوسط (SMEها) به بورس با توجه به ابزارهای تعریف‌شده سازمان بورس نیازمند اصلاح ساختاری شرکت‌هاست. آنها در صورت اعمال تغییرات ساختاری و شفافیت مالی دفاترشان می‌توانند در بازار بورس و سرمایه پذیرش شده و اوراق سهام منتشر کنند. در چنین شرایطی این شرکت‌ها می‌توانند از طریق حق تقدم به عنوان ناشر افزایش سرمایه دهند و با استفاده از ابزارها و اوراق مختلف تامین مالی کنند.
آیا اتاق بازرگانی برای تسهیل ورود شرکت‌ها به بازارهای سرمایه اقدامی‌انجام داده است؟
اتاق بازرگانی عمدتا به صورت بنگاهی اداره می‌شود و نمی‌تواند کار عملیاتی انجام دهد. اما از آنجا که شرکت‌ها برای ورود به بازار سرمایه باید شرایط احراز داشته باشند، اتاق بازرگانی می‌تواند کلیات هماهنگی و درخواست‌های شرکت‌ها را سامان داده و فرایند و شرایط پذیرش را برای آنها تسهیل و مطالبه کند.
با این وجود، اساسا تامین مالی بنگاه‌های کوچک و متوسط از طریق بورس بسیار مشکل است؛ چراکه اغلب آنها تا به امروز ساختار استاندارد بورس را رعایت نکرده‌اند.